A REPUBBLICA DI PATATI
di
Alfio
Bonanno
Personaggi:
Janu Sparapagghiazzu proprietariu terriero
Puddu Sciarrabballu aiutante du zu Janu
Nzina Muzzicaspinguli mogghi du zu Janu
Cuncittina Sparapagghiazzu figghia du zu Janu
Alfiu Sparapagghiazzu figghiu du zu Janu
Nzudda da za Minica serva di casa
Pippu Masticazzoddiri cunfinanti du zu Janu
Nittu Pulici cunfinanti du zu Janu
Nedda Pulici lavannara,figghia di Nittu
Elio Piazzapulita dutturi
ATTO PRIMO
La scena si svolge in un casolare di campagna, porta a destra per la stanza da
letto, a sinistra per la cucina e al centro lentrata comune che conduce
allaia, sempre al centro un po discosta sulla destra una finestra con grate
da cui si intravede la campagna. La stanza adornata da un tavolo, diverse
sedie, cassapanca, su cui poggiata una radio, possibilimente di vecchio
tipo,un telefono in vista, un soppalco sopra la porta addossato alla parete di
sinistra, parecchie masserizie, sacchi di patate e attrezzi agricoli.
SCENA I
(Nzina, Nzudda)
'NZINA - Senti a mia, Nzudda: o ricogghi i robbi di fora picch mi pari ca si
sta mittennu a chioviri, appoi vo dacci na puliziata a cammira di lettu, ca ddu
santomu di me maritu quannu trasi non saddigna mai di canciarisi i scarpuna e
ogni vota mi porta intra na carriola di terra.
'NZUDDA - Vossignoria mha scusari, ma so maritu veru streusu! E bonu e caru
ma arraggiuna tuttu a modu so. E menu mali ca ancora nta ssa cammira di lettu
non ci ha vinutu a fantasia di sistimarici ocche cantaru di patati...
'NZINA - Nzudda ppi favureddu, non ti cci mentiri macaru tu. Fatti i to
travagghi e non smummuriari o to patruni; veru ca nta testa ci havi sulu i
patati ma mancu si po diri ne ca tintu ne ca stunatu, ca havi a testa
sempri o so travagghiu ... e megghiu di certunautri (indicando Nzudda) ca
hanu a testa sempri nte fatti di lautri...
'NZUDDA - E chi ? Accuss saffenni? Ju vuleva diri sulu ca mpatri di
famigghia shava nteressari di so mugghieri, di so figghi, da casa,
(sottolineando) de pirsuni di serviziu ... iddu sempri campagni campagni,
lunicu pinseri ca havi sunu i patati, sta chiu assai cu ddu cannaleri di Puddu
ca cu vossia, e a mia havi occhi tri misi ca non mi duna a misata, chi ci pari
giustu?
'NZINA - Oh! E menu mali ca tu scippasti ssu denti, tuttu chissu era u fattu,
ca non tha pavatu? Ma no sai ca di sti tempi i cosi vanu mali? Lassa ca
vinnemu sti patati e sistimamu tutti cosi. Avi menzura ca marrussichi a
mirudda e ancora ascutava chi era ca ti pungeva. Non ti preoccupari: questioni
di picca e abbrissamu sta barracca, ora mu vo fari u favuri di iri a ricogghiri
sti robbi e di darici ssa puliziata a ssa stanza?
'NZUDDA - Sissignura, sissignura cci staiu iennu.
'NZINA - Bedda valenti, ca appoi avemu nautra para di cosi di sbrigari.
'NZUDDA - (esce fuori)
SCENA II
(Nzina, Cuncittina e Alfiu)
'NZINA - ( tra se ) Certu ca shama essiri sinceri me maritu tantu assinziatu
di sti tempi non mi pari mancu a mia, patati di cca, patati di dda, patati a
matina patati a sira, e cchi ssu belli sti patai, e unni i mittemu sti patati,
e cu si ccatta sti patati...
ALFIU - (entrando) O ma, ma allura chista malatia ca mmisca! E chi macari
tu ti mittisti a vanniari patati? Ora taccattamu na lapicedda ca trumma
altoparlanti ...
'NZINA - ...e a trumma ta sonu nte corna! Ma com ca si sempri ridennu e
schirzannu, macari ccu to matri ta pigghi ora? Chiuttostu unn to soru, ca avi
menzura ca a chiamu e non marrispunni?
ALFIU - (evasivo) Andurazza niscemu nsemi ppi farini na passiata appoi ju
arristai a ripusarimi vicinu o lavaturi e idda continuau a caminari nto
violu...
'NZINA - U viri quannu fai accuss ... ? Ti sunassi peggiu di quannu eri
picciriddu. Pezzu di bagghiolu ca non si autru. Picch non mi lha diri ca tu
va currennu appressu a Nedda a lavannara, a figghia di Nittu Pulici e to soru
ci fa locchi duci a Pippu Masticazzoddiri? No ca mi va cuntannu di lavaturi di
violi e di viulini ...
ALFIU - (prendendola con le buone) Avaia ma, mancu tu mi pari, e chi ti sta
parennu ca ju o me soru ti stamu scappannu da casa? Amicizi nnuccenti sunu, e
poi chi mi vo diri ca tu non lavisti macari vintanni, o ca mai ti facisti
zita quanneri carusa?
'NZINA - Non dicu chissu, ma e me tempi quannu si canuscenva na carusa ...
nsomma nuatri erumu chi serii, e ne to patri faceva u cascamortu strati
strati e ne ju mi ni ieva campagni campagni farici locchiu musciu e a facci di
baccamotta a iddu mentri chiantava patati...
CUNCITTINA - (entrando, cantilenando) ... e patati, e patati, e patati... para
ca nta sta casa non ci fussi autru ca patati! Chi mi priparasti ppistu
manziornu o ma?
'NZINA - Cutuletti di reschi di pisci e ficateddi di musca arrustuti. E cchi
lavemu divintata fina a picciridda! Ma si po sapiri unni ha statu fina a ora?
CUNCITTINA - (guarda Alfio con aria interrogativa il quale le risponde a cenni)
'NZINA - Tal tal, ca a signurina persi a parola e u baruneddu fa lalfabetu
mutu ... auh quann ca na mintemu a testa a postu? Aviti fami? Dativi versu
picch sta iurnata accuminciau mali e mi pari ca finisci ancora chi peggiu...
CUNCITTINA - Veni dda banna Alfiu iemu ni Nzudda e viremu si c ocche cosa di
fari prima ca a matri cca ci pigghiunu i crisi e a testa ma fa ddivintari
quantu un palluni. (escono nuovamente fuori)
'NZINA - Aih Aih ... Certu ca addivari figghi non misteri facili. E u bellu
ca quannu fanu accuss una chi ci ha diri: To matri chi ti nsignau? E chissu
non ci u pozzu diri ... ma ntantu u ficatu mu fanu addivintari quantu n
muluni dacqua ... va megghiu ca vaiu a fari qualche cosa prima ca i nervi
macchianunu ntesta...( esce per la sinistra in cucina)
SCENA III
(Janu e Puddu e Nzudda)
JANU - Veni Puddu, trasi, arripositi anticchia.
PUDDU - (Puddu presenta nei modi, nella mimica e nel linguaggio un evidente
ritardo mentale...) Cca sugnu zu Janu, chi fazzu mi curcu cca supra u
tavulinu?
JANU - Ma comu po essiri ca a testa nun tarreggi? Supra u tavulinu ti vo
curcari?
PUDDU - E nca siccomu mi dissi arripositi, cca lettu non ci n e mi curcu
supra u tavulinu...
JANU - Arripositi cio: assettiti, mettiti ddocu nta na seggia e arripositi
ddocu.
PUDDU - E chi haia dormiri nta seggia?
JANU - Ma cu tu dissi di dormiri nta seggia?
PUDDU - E chi haia a dormiri additta comu u liafanti?
JANU - Senti fai zzoccu voi, ca gi mi cunfunnisti i ciriveddi. ( seccato )
Appuntidditi nto muru e sta accura ca non casca a casa mancu? Oh! Ju vaiu dda
bbanna a pighiari mpocu di acqua frisca (esce per la sinistra chiamando)
Nzina... oh Nzina ...
PUDDU - (con aria incerta si appoggia a una parete come per sostenerla)
'NZUDDA - (entra carica di biancheria e al vedere Puddu in quella posizione
trattiene a stento il riso, mentre parla rassetta la biancheria) oh Puddu ma
chi sta facennu appuntiddatu ddocu?
PUDDU - Ma chi sacciu... u zu Janu prima mi vuleva fari curcari, appoi mi
vuleva fari dormiri additta comu i cavaddi e allurtimu mi dissi di teniri a
casa additta ca sta cascannu... senti chi fai a po teniri anticchia tu ca a me
mi veni darrasparimi a testa?
'NZUDDA - (sta al gioco e si avvicina al muro facendo finta di sostenerlo con
una mano) Puddu u sai chi ti dicu ca sta casa vera pisanti .
PUDDU - (dopo essersi grattato si gira verso Nzudda che ha staccato le mani
dal muro e corre preoccupatissimo) Svinturata chi fai? E si ti casca di
ncoddu...
'NZUDDA - (mentre riprende il cesto con la biancheria e va verso la destra in
camera da letto) Grazii Puddu si non era ppi tia astura un macellu avissa
succidutu...
SCENA IV
(Janu, Puddu, Alfiu e Cuncittina)
JANU - (entrando con brocca e bicchieri in mano) Ma taliati chi c cca...
Carnaluvari ca non si autru ma chi sta facennu? E ch cunvintu! Ca leviti di
ddocu, veni cca.
PUDDU - Si accuss mi fa cascari a casa di ncoddu ... e chi ci fici ciauru di
fissa?
JANU - Ca quannu mai! U fissa ju sugnu ca ti dugnu cuntu e ancora ci perdu
tempu ccu tia. Ti vo spiccicari di stu muru ca mi sta parennu na zazzamita, ti
pigghi stanticchia dacqua e ninni iemu o travagghiu ca si fici tardu?
PUDDU - Ju di cca non mi scugnu, ossia ci appuntidda qualche cosa ca se no mi
scantu.
JANU - (con aria rassegnata prende una sedia e lappoggai al muro) Ddocu, ti
piaci accussi? Ora ti vo livari, e nesci fora ca nautra anticchia scurau e
ancora semu cca a non cunchiudiri nenti?
PUDDU - (Con aria dubbiosa si guarda intorno, tasta il muro un po indeciso e
poi di colpo lascia la presa e scappa fuori tenendosi le mani sulla testa)
JANU - (mentre si versa da bere) Ma cu mi ci purtau u diavulu a cummattiri ccu
chissu? Nta dda tistazza fracita non havi mancu un grammu di ciriveddu, oh
santa paci...
ALFIU - (entrando da fuori) Oh pa, ma chi havi Puddu ca nisciu currennu e ora
misu dda fora ca talia a casa, ca pari ca avissa cascari di un mumentu
allautru?
JANU - Chi havi? Chi ci manca! A chissu (segnando la testa) ci manca
direttamenti lultimu pianu.
ALFIU - Per un bravomu, dai... fidatu, travagghiaturi, ubbidienti...
JANU - Macari troppu! Ju vaiu ppi darici na battuta di spiritu e chistu mi
pigghia mparola e ora cunvintu ca a casa sta cascannu.
CUNCITTINA - (da fuori) E lassimi, lassimi ti dissi e chi ti pigghiau sta
matina? Lassimi stari! (entrando) Auh, ma chi ci desiru a mangiari a Puddu
stamatina? Mi sta parennu chi pigghiatu da bumma di lautri voti.
JANU - Ma chi fu Cuncittina, a figghia, chi ti pigghiau?
CUNCITTINA - A mia chi mi pigghiau? Ca vo rricogghiti a chissu ddoca a fora,
oddiu ca mi vuleva fari trasiri, si chiantau davanti e non mi vuleva fari
passari...
JANU - Ppi favureddu stamatina.. quantu mu carriu ncampagna ca mi fici
acchianari a prissioni ppi daveru.(esce)
SCENA V
(Alfiu, Cuncittina, Pippu)
ALFIU - Poviru pap, non ci abbastunu i patati pi cummattiri? Macari Puddu ci
voli, certi voti peggiu dun picciriddu.
CUNCITTINA - Certu ca ci nivoli pacenzia, cu u chiama a destra, cu u chiama a
sinistra, cu voli patati, cu voli soldi...e Puddu nveci di aiutari stramma.
ALFIU - Ntantu lunicu di cui si po fidari. U sintisti ca allautru iornu si
non era ppi iddu loperai si stavunu purtannu un saccu allunu di patati, sunu
ocche vinti...
CUNCITTINA - Bedda matri pi chissu veru nomu bonu...
ALFIU - Comunqui, senti ju staiu iennu nattimu o ciumi, chiu tardu, a ura di
mangiari vegnu. (esce)
CUNCITTINA - (rimasta sola) Certu a vita ncampagna bella, ma me patri pari
sempri pigghiatu de turchi, me matri sempri ittannu vuci... almenu putissi
stari mpocu cu Pippu, iddu si ca mi capisci e ju u vogghiu beni chi assai da
me vita... ma me patri non ni voli sentiri mancua brodu...
PIPPU - (che entrato ed ha sentito le ultime parole) Ciatu miu, non ti
preoccupari ca tutti cosi sabbersunu...
CUNCITTINA - (colta di sorpresa si volta di scatto) Pippu...
PIPPU - Vita mia...
CUNCITTINA - Pippu ma cu ti ci porta cca?
PIPPU - Non ti preoccupari ca vinni ppi parrari cu to patri, ma u visti partiri
pa campagna ... megghiu ... accuss putemu stari anticchia suli. Dimmi, ci
nha parratu a to patri...
CUNCITTINA - ...si ... ma ...
PIPPU - Ma o solitu non ni voli sentiri, averu? Ma ju mi fazzu i vudedda
fraciti ma non capisciu chi ci haia fattu a ssu cristianu.
CUNCITTINA - Ma veramenti ma lha dittu, ma macari maffruntu a diriti chi ...
PIPPU - Di mia taffrunti? E dimmillu accuss videmu chi avi e si ci putemu
dari aiutu.
CUNCITTINA - Ma veramenti pensu ca si tu dicu o ti metta a ridiri o ti siddii
bonu ppi bonu...
PIPPU - Cuncittina, e fra nuautri chi ci hana essiri segreti? E dimmillu...
CUNCITTINA - Dici... va... dici : ca si tu voi a mia ntantu prima ca mi
canuscevi ci lhava diri a iddu, ma non sulu: comu fazzu, dici cu na
figghia a vintanni, accessoriata di tuttu, chi scoli auti, a dariccilla a un
tintu pumaduraru...
PIPPU - Ah, daccuss dici? Ma iddu chi si cridi di essiri ppi ddi quattru
patati ca chianta e stannu mancu sar capaci di vinnilli?
CUNCITTINA - U sapeva ca ti siddiavi! Ntantu iddu dici ca la patata un
prodotto nobili, adattu ai tavuli fini, all gente altolocata, tant veru ca
preferita da genti del nord ca su chi istruiti e civilizzati di nuautri
mentri inveci u pumadoru villano e volgare, allorda, nfracitisci prestu e cu
lu coltiva ha essiri ppi forza un pezzu di viddanu senza civilt...
PIPPU - Bedda matri si non fussa ppu rispettu ca haiu ppi tia na cascia di
pumadoru ci a ccuppulassi nta testa a stu vecchiu strolicu... mah... voli diri
ca ancora non tempu di farimi avanti... ca si mi cumincia un discursu di
chissi non sacciu comu va a finiri...
CUNCITTINA - Nenti Pippu, voli diri ca ancora hama a fari un pocu di
pacenzia...
PIPPU - Ti salutu Cuncittina, ni viremu stu pomeriggiu o solitu postu
CUNCITTINA - Ciau..
PIPPU - Ciau...
CUNCITTINA - Ciau...
PIPPU - Ciau...
'NZUDDA - ( entrando canta ) Ciao, ciao, bambina...
CUNCITTINA - Avaia, Nzudda, mi facisti scantari, mi parsi ca era me matri
'NZUDDA - Ma dopu ca stati cca comu du fissa a farivi ciau ciau..
PIPPU - Iu mi ni vaiu prima ca veni daveru to matri...( esce )
CUNCITTINA - Nzudda, mha cridiri non sacciu daveru comu haia a fari.
'NZUDDA - Vaddassi signurina, cu da testa gluriusa, mha scusari si ciu dicu,
di vostru patri, sacunnu mia ca megghiu ca varrizzittati e mancu ci pinsati
a maritarivi, eccettu ca rinisciti a truvari n zitu figghiu di re, di
prisidenti da repubblica o megghiu ancora di coltivatori di patati, picch
vostru patri chissu havi nta testa, diversamenti non ci n unu ca ci va bonu
e tantumenu Pippu, ca iu u sacciu ca ncarusu doru ma non rientra nte
categorii di so patri e perci...( fa segnale con le dita per dire: niente )
CUNCITTINA - Certu ca si una cerca cunfortu di tia, Nzudda, ... si na spiranza
chaiu tu macari ma fa passari ...
'NZUDDA - Mi dispiaci, signurina, si saffinniu ma a virit chista : si non si
rinesci a fari ragiunari o signor Janu nta sta casa non sarreggi chi! Con
permessu, ca vaiu a fari lautri sirvizza...( esce dal fondo)
CUNCITTINA - Iu ci vaiu a dugnu na manu a me matri...( esce verso la cucina)
SCENA VI^
( Janu - Puddu )
JANU - ( entrando da fuori parla con Puddu che rimane fuori dalla porta ) U
vidi com? Siddu non ci dugnu locchiu iu u travagghiu non va avanti di un pilu
e daccuss tuttu u iornu mi passa a furriarti avanti e arrere terri terri...(
si accorge che Puddu non lo ha seguito ) Puddu... oh Puddu ca trasi arrip... (
ripensandoci ) no, ca chissu mi fa nautra cummedia, ( a Puddu ) trasi intra (
tra se ) puntu!
PUDDU - ( da fuori ) Zu Janu sicuri semu? Vidissi ca iu mi scantu, nzamai a
casa...
JANU - ( interrompendolo ) Ti dissi ca a casa bona ! E trasi, ma quantu si
citrolu. Non tu spiegai ca fu un malinteso, un qui pro quo
PUDDU - E chi centrunu Qui Quo Qua nta stu discursu?
JANU - Si Qui Quo Qua Paperinu e Topolinu... qui pro quo significa ca antura
capisti na cosa a postu di nautra.
PUDDU - ( entrando timidamente e guardandosi intorno ) Ah u capii allura a casa
non si ni stava calannu?
JANU - Esattamenti
PUDDU - E chi ca si ni stava calannu allura, u malazzeni?
JANU - ( mettendosi le mani ai capelli ) Puddu, unu ca parra ccu tia hava
nesciri pazzu ppi forza! Nenti si ni stava calannu, cca lunica cosa ca si nni
cala u prezzu de patati, ca mi pari ca hama travagghiatu un annu ppi nenti! U
capisti a quantu mi vulevunu pavari? Si maddumannavunu di rialariccilli chi
cuntentu era, mha cridiri.
PUDDU - ( mentre Janu parla si mettea frugare in tutti gli angoli )
JANU - ( continuando senza fare caso a quello che fa Puddu ) Vol diri, unu ppi
nannu sammazza a zappari, a livari lerba, a ssicutari aceddi, a mmazzari
vermi, a pumpiari, a tratturari... e poi pirch? Ppi rialarici u travagghiu e u
suduri di nannu a ssi quattru usurari di grossisti e u restu cci lha dari e
sinzali, ca senza fari nenti ci hana mangiari macari iddi...( si accorge di
Puddu che fruga per la stanza ) ...Puddu! Ma chi sta facennu?
PUDDU - Nenti zu Janu, stava virennu si cerunu ancora Qui Quo Qua, nta ocche
gnuni ammucciati.
JANU - Puddu! Ma chi chai o postu du ciriveddu? Chi ca cerchi Qui Quo Qua,
si po sapiri? Maliditta dda naca ca tannacau! Lassa perdiri veni, cca, almenu
ascutimi quannu ti parru e cerca di capiri zzoccu ti ricu.
PUDDU - Ma pirch? Iu no capisciu sempri zzoccu dici, zu Janu?
JANU - Si comu andurazza quannu erumu ncampagna, ca ti dissi dattaccari u
mulu...
PUDDU - Eh... no ttaccai?
JANU - Si propriu, unn ca u ttaccasti?
PUDDU - Zu Janu, erumu ncampagna?
JANU - Si
PUDDU - Ci nerunu arbuli nte vicinanzi?
JANU - No
PUDDU - E allura fici bonu ca u ttaccai nta n peri di patata?
JANU - Bellu scinziatu si! E u mulu non sulu scippau u peri di patata, ma poi a
ssaggiau, ci parsi bona e continuau a mangiarisilli, ca si non vireva iu gi
mhava ruvinatu un cantaru di patati...
PUDDU - Vabb e chi ci fici, ppi du patati... nhavi tanti...
JANU - Testa di cacocciula ca non si autru, a parti ca ogni chilu di patati
havi la so mpurtanza, no sai ca i patati su un ortaggiu spiciali? No sai ca su
un tubero sui generis?
PUDDU - Sui generis? A me mi pari ca lhama chiantatu sempre sutta a terra no
supra ssi generis ca non sacciu mancu chi su!
JANU - Carnaluvari cco giummu! Sui generis significa a modo so, comu per
esempiu a tia, tu si un tipu sui generis.
PUDDU - No mha scusari zu Janu, iu sugnu a stu minutu sui scappi, e qualche
vota al massimu supra u mulu ma supra ssi generis non ci haiu caminatu mai...
JANU - E iu ca ancora ti dugnu cuntu! Sentu diri ca i patati su un prodotto
speciali ca quannu su crudi su difficili di digiriri, quasi si po diri
vilinusi, e u mulu puteva macari moriri, nveci quannu su cotti su u megghiu di
tutti i mangiari.
PUDDU - Accuss dici? A me non marrisutta sta cosa, lei na vota mu spiegau stu
fattu, quannu su crudi su avvilinati, quannu su cotti diventunu boni, Iu vosi
pruvari e non marrinisciu, a diri a virita a ddu minutu patati non naveva e
pruvai cu ddi puppetti avvilinati ca auma fattu ppe vurpi ca si mangiavunu i
iaddini, sarrivorda? I cucinai e, sacunnu chiddu ca mi sta dicennu lei, avuna
a divintari bboni, nveci ci desi o cani e chiddu cascau tisu tisu ca pareva di
lignu...
JANU - Oh lu svinturatu! Allura tu fusti ca mi facisti moriri u cani! E iu ca
pinsava ca hava statu qualche vicinu mmiriusu... ma almenu chiddi ca tarristaru
i ittasti?
PUDDU - No, picchi dissi, accalluoti ne cucinai bboni e i torna a misi nta
pignata...
JANU - Disgraziatu! Vo pigghili e i vai a vurricari subbitu prima ca fa
succediri ocche macellu, curri, sveltu, e chi ancora cca si?
PUDDU - ( scappa precipitosamente per fuori )
JANU - Stu cristianu la me ruvina, ma si po essiri accussi mbecilli? Chissu
tantu mbecilli ca si fanu u concorsu di mbecilli arriva sacunnu! Primu no,
picch troppu mbecilli!
PUDDU - ( rientra con aria dispiaciuta ) Zu Janu nenti attruvai. ( si avvicina
a Janu con aria di intesa ) Per forsi u sacciu cu si pigghiau!
JANU - Cui?
PUDDU - Sicuru non sugnu ah! Per haiu un sospettu, picch visti o maiali ca
sta facennu cosi ca non lha fattu mai..
JANU - Chi vo riri?
PUDDU - Vah ca... ora ciu fazzu viriri, misu ca fa acccuss... ( si pone a
terra a pancia in su e con le mani e i piedi mima lo scalciare del maiale
avvelenato mentre ne imita il grufolare ) ..., e vistu ca non ci lha vistu
fari mai pensu ca si mmuccau iddu
JANU - E macari u beddu maiali si ni ivu! Ma almenu ci talisti si ci n
ancora?
PUDDU - Ca quali ddu pezzu di porcu tutti si mangiau...
JANU - E taliatilu ci arristau mali! Chi ni vulevi lassata occheruna tu ppi
casu? Signuri mei, non sarreggi! Iu pazzu staiu niscennu. Non ci abbastunu
tutti i problemi chavemu cu sti biniritti patati? No macari stautru scinziatu
ci vuleva casa casa, e chi u ttruvaru nta lovu di pasqua?
PUDDU - Si, ca ora, chi semu picciriddi? Iu nta lovu di pasqua spuntai,
avaia, zu Janu, ssi cosi si sanu comu su, iu comu tutti i picciriddi ca
nasciunu fui purtatu ... da cicogna!
JANU - A si? A cicogna ti purtau? ( pausa, poi gridando ) E nuddu ci fu ca ci
sappi sparari a sta cicogna?
PUDDU - Ma chi dici zu Janu? Quannu arrivai iu nta me famigghia erunu tutti
cuntenti, me patri mu diceva sempri: figghiu, quannu arrivasti tu narricchemu
ppi daveru! E me om sempri mha dittu: figghiu na casa linchisti...
SCENA VII^
( Janu - Puddu - Nzina )
JANU - Va beni, va beni, ca si iu secutu a raggiunari ccu tia diventu chi
scemu di quantu non sugnu...
'NZINA - ( entrando ) Janu tuttu a postu?
PUDDU - A postu di chi?
JANU - A postu semu! E chi rispunni a postu me ora macari?
'NZINA - A postu di sciarriarivi pirch non marrispunni?
JANU - E si chistu a postu di stari mutu parra a postu miu.
'NZINA - A postu daveru semu aoggi...
PUDDU - ma scusatitmi nta chi postu semu, ca ancora non lhaia caputu?
JANU - ( adirato ) Senti vatinni tu nta ddu postu e lassimi un pocu mpaci ccu
me mugghieri. Va beni?
PUDDU - Va beni.( esce )
JANU - Oh finalmenti si potti stari mpocu nta paci.
'NZINA - Perci Janu, cha fattu oggi
JANU - Oggi? Oggi...
PUDDU - ( rientrando veloce interrompe ) Zu Janu unni era stu postu ca dici
lei, ca non capii bonu...
JANU - Unni ta va a rumpi li corna ca hai, va beni?
PUDDU - Va beni...( fa per uscire, poi ci ripensa e ritorna ) zu Janu iu
momentaneamenti non mi pari ca haiu corna, osia chi fa si cci lhavi mparu mi
presta, i vaiu a rumpu e po tornu..
JANU - ( furente ) Vattinni davanti a vista di locchi mei e non ti fari
avvidiri mancu mortu...( lo insegue, Puddu scappa spaventato )
'NZINA - Janu non fari daccuss ca peggiu , allura assettiti e stai mpocu
tranquillu.
JANU - Tranquillu, tranquillu... na parola , u vidi chissu? Gi basta iddu ppi
farimi arruvinari na iurnata, e diri ca non u peggiu di tutti, anzi scemu ppi
com u chiu fidatu di tutti chiddi ca furriunu nta sta casa...
'NZINA - Bih Janu mi sta parennu mpocu agitatu, stramazzatu aoggi...
JANU - Agitatu? Sugnu ccu ndiavulu ppi capiddu! Ma tu u sai chi sta capitannu
di sti tempi chi patati?
'NZINA - Ma chi nhaia a sapiri, ti vidu sempri siddiatu, ma non ca ni
capisciu assai di patati.
JANU - E alluta tu spiegu iu: ppi cu coltiva patati non c chi spiranza
picch ppi fari un chilu di patati ci volunu ncafolu di sordi, veni unu ppi
zzappari chi fai? ( alla moglie che sta per aprire bocca ) muta...e lha
pavari, veni unu pi pumpiari chi fai? ( alla moglie che sta per aprire bocca )
muta...e lha pavari, veni unu pi livari lerba chi fai? ( alla moglie che sta
per aprire bocca ) muta...e lha pavari, veni unu pi cogghiri i patati chi fai?
( alla moglie che sta per aprire bocca ) muta...e lha pavari, veni unu pi
carrialli chi fai? ( alla moglie che sta per aprire bocca ) muta...e lha
pavari, veni unu pi purtalli o mircatu chi fai? ( alla moglie che sta per
aprire bocca ) muta...e lha pavari, arrivu dda veni unu paccattarasilli e i
voli a un prezzu ca quasi quasi i sordi ci lhaia dari iu a iddu, Chi ti pari
un sistema ca funziona chissu? Certu ca no, tu chi ni dici?
'NZINA - ( fa prima la mossa di parlare per vedere la reazione del marito, poi
visto che non interrotta parla ) ... sicuru ca pozzu parrari?
JANU -E chi maddumanni macari?
'NZINA - No, siccumu...vabb...senti ppi mia na situazioni cumplicata, ma
dimmi na cosa pirch sti patati non ti volunu pavari per comu si devi?
JANU - Pirch? Ca pirch c troppu concorrenza, eccu pirch. Cu tutti sti
patati ca arrivunu di fora non c putenza di putirisi isari u prezzu pirch
arrivunu tutti a prezzu troppu vasciu e a povira patata nustrana e umiliata e
sconfitta, ca quasi mi veni i chiangiri ( comincia a piagnucolare ) Povira
patatedda indifesa..., certu non po competiri cu na patata straniera picch
tra i spisi e itassi a nostra patata ppi forza ha custari chiossai ... si non
fussimu di cca, si non avissimu a dari cuntu a nuddu, si i prezzi de spisi i
decidissi iu allusra si ca a me patata fussi concorrenziali, ma avissi aviri u
statu ppi cuntu miu, allura si...( improvvisamente si blocca, guarda fisso
verso il pubblico, comincia a fare giravolte e salti di gioia, bacia la moglie
in fronte, corre per la stanza sotto gli occhi preoccupati di Nzina, mentre
esegue queste evoluzioni va esclamando... ) ... U ttruvai!...U capii... Ora
si!... Lunica !....E comu non ci hava pinsatu prima!...
'NZINA - ( Lo guarda preoccupata, si fa il segno di croce ) Bedda matri pazzu
nisciu, accuss senza preavvisu? ( cerca di fermarlo ma luicontinua a danzare e
a saltare ) Janu, Januzzu, beddu da mugghieri chi ti succidiu? Fermiti,
calmiti. ( fra se ) Pazzu nisciu, sicuru, e cu lhava diri? Chissi tutti i
pinseri foru! ( cerca di bloccarlo ) Fermiti Janu! ( lafferra )
JANU - ( placcato dalla moglie cade a terra )
'NZINA - ( si rialza, si rassetta in tempo per vedere Janu alzarsi )
JANU - ( si rialza, si erge maestoso e si avvia deciso cverso la moglie )
'NZINA - ( al vederlo arrivare si spaventa, resta impietrita, si segna e prega
sicura della imminente tragedia ) Ccu mia ci lhavi, sugnu persa...
JANU - ( afferra la moglie spaventatissima, e la bacia in fronte ) ?Nzina di
stu momentu fineru tutti nostri problemi! Finalmenti a truvai!
'NZINA - Ma chi hava persu qualche cosa? O maritu mi facisti scantari, u sai.
JANU - Persu? A speranza hava persu ma ora dun trattu a truvai di novu! Donna:
ho trovato la soluzione a tutti i nostri preoccupazioni!
'NZINA - Spieghiti megghiu Janu ca nenti ci staiu capennu...
JANU - Muta e ascuta: Picch i nostri patati non si vinnunu?
'NZINA - Picch...
JANU - ( la interrompe ) ... chiddi ca venunu di fora costunu chi picca,
brava. E picch i nostri patati costunu chissai?
'NZINA - Ca pirch...
JANU - ( la interrompe ) ... pirch nuatri hama pavari nsaccu di spisi e di
tassi, brava. E Picch hama nesciri tutti sti sordi?
'NZINA - ( Nzina indisposta non risponde e aspetta la risposta del marito... )
JANU - E chi fai non parri chi? Tu dicu iu picch: picch non semu uno stato
indipendenti ma hama dari mussu o nostru guvernu! U capisci chi vol diri?
'NZINA - No!
JANU - E va be ti cumpatisciu, tu dicu iu: significa, e chisa fu lidea
grandiosa ca sulu ora a capii, ca si iu non fussi soggettu o guvernu, putissi
fari i prezzi e i spisi ca dicu iu. U capisci ora?
'NZINA - Iu non ci capii chinenti. Chi vo fari u fuorileggi, lanarchicu, mu
vo spiegari chi ti sta caminannu nto ciriveddu?
JANU - Ca quali dilinquenti, quali anarchicu: di pi, cara moglieri!
'NZINA - Di pi? Oh bedda matri, e chi vo fari? Chi sta spirimintannu? Non mi
teniri supra i spinguli...
JANU - Nsumma lidea chista: Si a me patata competitiva, u mercatu non
fussi do miu?
'NZINA - ( annuisce spaesata )
JANU - Si i prezzi e i spisi i decidu iu, a me patata diventa chi competitiva?
'NZINA - ( annuisce spaesata )
JANU - Si fussi indipendenti putissi fari i prezzi e i spisi ca dicu iu?
'NZINA - ( annuisce spaesata )
JANU - Allura: haiu bisognu di essiri indipendenti?
'NZINA - ( annuisce spaesata )
JANU - Perci: per essere indipendenti, decidiri iu i prezzi di mercatu, e
cumannari nel mondo della patata ... da oggi iu non fazu chi parti di stu
governu ma mi fazzu u governu ppi cuntu miu! U capisti ora?
'NZINA - ( fa segnale di no ancora piu spaesata )
JANU - Moglie: da oggi in poi la nostra propriet non sar pi soggetta alle
leggi dello stato ma sar uno stato ppi cuntu s: La repubblica indipendente
delle patate! Ti piaci u nomu?
'NZINA - ( guarda fissa Janu si porta una mano alla fronte e sviene )
JANU - Eh certu lemozioni di sapiri ca so maritu addivintau tuttu nta ncorpu
presidenti da repubblica fu troppu forti! ( cerca di farla rinvenire )
'NZINA - ( si riprende, alza la schiena, restando a sedere, guarda il marito
intontita ) Janu u sai chi mi nsunnai? Ca tu niscevi pazzu e ti cridevi
Prisidenti d repubblica...
JANU - Ma chi dici? Pazzu no ma prisidenti da repubblica certu ca ci
addivintai...
'NZINA - ( sviene nuovamente )
JANU - Si ma ora mi pari ca ci pigghiau gustu, e chi no capisci ca mprisidenti
havi un mari di cosi di fari, chi mi pozzu mettiri appressu e svinimenti iu? (
ritenta di farla rinvenire )
'NZINA - ( si ripiglia, si mette in piedi barcollando e ancora guardando il
marito in faccia ) Senti janu ti dispiaci si chiamu e carusi?
JANU - No anzi chiama a tutti lautri ca accuss ci damu a notizia e cuminciamu
a organizzarini...
'NZINA - ( esce girandosi ogni tanto verso il marito guardandolo con
compassione, facendo gesti di commiserazione e segnandosi di frequente )
SCENA VIII^
( Janu - Nzina - Puddu - Alfiu - Cuncittina - Nzudda )
JANU - ( si aggira per la stanza ragionando tra se, facendo ogni tanto delle
pose da oratore, o da militare, cominciando ad assaporare il suo nuovo status
di presidente )
'NZINA - ( si affaccia dalla porta, circospetta, osserva la situazione di
relativa calma, si gira indietro e chiama i figli e Nzudda, che entrano
cautamente ) Viniti, trasiti ca ... u pap vha parrari...
'NZUDDA - Oh signura, ma daveru ... ( fa segnale di pazzia )
'NZINA - Muta! Ppi carit, no cuntrariamu, viremu chi voli e poi viremu su
putemu arripigghiari.
CUNCITTINA - Oh p, chi ca nha diri?
JANU - Carissimi e fidati parenti nonch mugghieri e figghi mei. Oggi in questa
casa successa una cosa straordinaria...
ALFIU - ( piano alla madre ) Chi voli diri ca nisciu pazzu?
'NZINA - Mutu statti ca non c di schirzari...
JANU - Noto tra il popolo un poco di cassaro, prego stare attenti...
CUNCITTINA - Bih veru , accuss mai ci ha parratu u pap...
JANU - Macai tu, signurina, attenta, oggi ,dicevo, in questa casa accaduta
una cosa fenomenale: siamo diventati indipendenti!
ALFIU - Ma chi senti a diri oh p?
JANU - Sento a dire caro e illustre figlio ca da oggi medesimo, questa non
pi una semplice azienda agricola
ALFIU - E chi divintau albergo a cincu stelli?
JANU - No chissu ppi tia ha sempri statu... ma lassamu perdiri... siamo
indipendenti pirch da oggi questa la Repubblica Indipendente dei Patati!
Familiarmente Patania! Siti cuntenti?
CUNCITTINA - Bih matruzza! Ma chi voli diri pap?
JANU - Voli diri ca non siamo pi vincolati da nessuna legge, sopratutto di
mercato se non quelle che decideremo noi, membri della Republica Indipendete
delle Patate, ci della Patania.
'NZUDDA - Ma chi ci vinni tutta nta na vota sta pinsata, non erumu boni
comerumu prima?
JANU - Serva gnurante e mantinuta di ddu fissa di to patruni, ca appoi fussi
iu, Non capisi ca staiu facennu un investimento per il vostro futuro?
ALFIU - Iu capisciu ca forsi nvististi tu e capaci ca sta divintannu chi
ntrunatu di Puddu...
JANU - Ntantu cerca di non sbagghiari a parrari cu to patri nonch tuo
presidente, ca a quantu vidu, vistu ca semu ripubblicani, nto guvernu ti ci
mettu u stissu ma ti fazzu fari lopposizioni, ma di lorganizzazioni appoi ni
parramu, mentri a prospositu di Puddu, unni ? Nzina, non ti dissi di chiamari
macari a iddu?
'NZINA - Chi sacciu, iu u chiamai e mi dissi ca stava vinennu, sulu quantu si
priparava ca tu ci hava datu un cumannu...
JANU - ( chiamando fuori dalla porta ) Puddu, o Puddu, veni, ma comu ti
cumminasti?
PUDDU - ( entra completamente nascosto da un sacco ) Zu janu ma lei chi mi
dissi andurazza: non ti fari vidiri di locchi mei, sarrivorda? E allura haia
persu tempu a pripararimi stu saccu accuss lei non mi viri, fici bonu?
JANU - Senti leviti ssu cosu di ncoddu ca hama parrari di cosi mportanti,
avanti mittitivi tutti ddocu ca ni spartemu i compiti e poi spurugghiamu i
carti pi la proclamazioni ufficiali. ( tutti si dispongono guardandosi dubbiosi
in faccia, mentre Puddu esegue, si pone in prima fila e pende dalle labbra di
Janu ) Dunque ( mima un discorso mentre lentamente si chiude il sipario )
Fine primo atto
ATTO SECONDO
SCENA I^
( Nzina - Alfiu - Cuncittina - Nzudda - Elio )
ELIO - Eh certo se la situazione come me lavete descritta, ha la sua gravit
ma non una cosa irrisolvibile...
'NZUDDA - Iu lhava dittu ca non mi pareva tantu licitimu nta lultimi tempi
'NZINA - Si certu ora semu tutti dutturi, ha diri ca qualche signali lha datu
ma tutti pinsaumu ca era a stanchizza...
'NZUDDA - .. ma nveci di na semplici stanchizza capitau ca no ciriveddu si ci
abbruciaru tutti valvuli nta na vota...
CUNCITTINA - Nzudda ppi piaciri non parrari daccuss di me patri, non basta
quantu semu preoccupati... perci dutturi lei chi dici?
ELIO - Dico che se fossi riuscito a visitarlo sarei pi sicuro di quello che
dico, ma in ogni caso, da quello che mi ha detto la signora, non mi pare un
caso gravissimo.
ALFIU - Ma pirch non lha visitatu, dutturi, non megghiu ca si sincera?
'NZUDDA - Non lha visitatu pirch u patruni, anzi u prisidenti ci mannau a
diri o signor dutturi ca iddu non ricevi visiti si non dopo appuntamento, e che
in ogni caso lappuntamenti si pigghiunu cu segretariu di stato, ma siccomu
ancora le alte cariche da Repubblica de Patati non hana statu decisi, per i
prossimi tre mesi non si ni po fari nenti....
CUNCITTINA - Bi matruzza! E u pap ppi tri misi ava ristari a fari sti cosi
streusi? E chi nenti ci putemu fari?
ELIO - No, no, signorina, non che dobbiamo aspettare tre mesi, secondo me si
tratta di un leggero esaurimento nervoso causato dallo stress del troppo
lavoro, se cos come penso nel giro di qualche giorno dovrebbe dare segni di
miglioramento e fra una settimana queste stranezze saranno solo un bruto
ricordo.
'NZINA - Ma allura chi ci hama fari nenti? Non c qualche cura?
ELIO - Le cure ci sarebbero ma data la lievit del danno e dato che il signor
Jano non si vuole fare visitare ne curare, tutto quello che dovrete fare di
farlo riposare, sopratutto di non contrariarlo e stare un poco al gioco al
limite, se non dovesse poi migliorare, gli procurerete qualche violenta
impressione, anche assecondando le sue momentanee fantasie, e lo shock
sicuramente lo far ritornare alla realt.
'NZINA - Grazii dutturi, mi sta dannu na speranza, chi fa sa pigghia qualche
cosa prima ca si ni va?
ELIO - No grazie che ho altre visite da fare, gi che sono in giro preferisco
completare le visite che ho da fare qui in campagna, arrivederci e auguri.
'NZINA - Arrivederci dutturi. Nzudda vadda chi fai, o pigghia mpocu di ova
frischi, qualche saccareddu di patati e ddu fasciu di virdura e ci metti nta
machina o dutturi, i ccetta veru dutturi?
ELIO - Grazie, non dovrebbe disturbarsi, ma un po di prodotti genuini non
dispiacciono mai, anzi se ci fosse un po di quel buon vino... e insieme alle
uova anche la gallina non mi dispiacerebbe affatto...
NZUDDA - U capii, si... ossia va pigghia ssu furguni ca ci u caricu...
ELIO - Grazie a voi e arrivederci.
TUTTI - Arrivederci... arrivederci...( il dottore esce con Nzudda )
ALFIU - Oh m chi ni dici tu, u pap ci ha fa a turnari normali?
'NZINA - Chi sacciu, Alfiu, iu sugnu chi cunfusa ca pirsuasa...
CUNCITTINA - Ma si u dutturi dissi di sta manera vol diri ca guarisci, nuatri
siguemu precisi i cosi ca ni dissi e u pap torna megghiu di prima.
'NZINA - Speriamo ca accuss comu dici tu.
ALFIU - Ma a stu minutu u pap unn?
'NZINA - Per ora sta arripusannu ca avi tutta a nuttata ca, dici,sta priparannu
a costituzioni e tutti i reguli di sta nova repubblica, era stancu e ci calau
un sonnu ca no smovunu mancu i bummi.
ALFIU - Allura u sai chi ti dicu? Mi va fazzu na passiatedda e comu
sarrusbigghia viremu chi ca voli fari.
CUNCITTINA - Macari iu mi fazzu na passiatedda...
'NZINA - Ma taliatili chi su beddi tutti e dui, e mi lassti sula cu vostru
patri ca non sapemu comu ci gira? Appoi si, a passiatedda, ca non sapemu ca tu
ti ni vai o lavaturi a brattiari cu Nedda e tu nveci ti ni vai casualmenti a
passiari vicinu e pumaroru di Pippu Masticazzoddiri, averu?
ALFIU - Ma mamma sempri na discussioni hama a fari?
'NZINA - Gi sempri a stissa discussioni! Ma no capiti ca ora un mumentu
dilicatu? Ora ci sunu cosi chi mportanti, viremu prima comu finisci cu vostru
patri patri e poi pinsati ognunu e vostri ... passatempi!
CUNCITTINA - Vabbeni mamma, ma basta ca sta storia non dura assai, picch sha
durari assai...
'NZINA - ...dura quantu havi di durari! Va beni? A saluti di vostru patri
chi mportanti di tutti cosi e a stu mumenti havi bisognu di aiutu, chi di qualsiasi
autru mumentu...
SCENA II^
( Janu - Nzina - Alfiu - Cuncittina )
JANU - ( spunta stiracchiandosi dalla camera da letto ) Giustu sta dicennu,
Nzina, a stu mumentu haiu bisognu di aiutu picch avemu un saccu di cosi di
fari, , hama fari lelezioni po governu, hama distribuiri i carichi...
ALFIU - ...i brisculi...
JANU - ...c a costituzioni di stenniri, i leggi di stenniri...
ALFIU - ...i robbi di stenniri...
'NZINA - ( sottovoce a dAlfio ) A vo finiri? Gi tu scurdasti chi dissi iu
dutturi...
JANU - ...c lesercitu di reclutari, e nsaccu di autri cosi di fari.
CUNCITTINA - Para pap dinni chhama fari ca tutti semu a to disposizioni.
JANU - Ntantu cara Cuncittina, ancora ancora ca semu cca fra di nuautri mi poi
chiamari pap ma davanti allautri arricorditi di chiamarimi Prisidenti, e
chissa a prima cosa, poi avrei bisogno del mio Segretario di Stato lhata
vistu stamatina?
'NZINA - Cu dici Puddu? Stamatina u visti nesciri prestu cu na pocu di canni e
ca fascia russa e ghianca, chidda ca usunu nte strati quannu travagghiunu, ca
parteva versu ncampagna e ancora nha turnatu.
JANU - Bravo e fedele segretario andato gi a segnare i limiti di frontiera,
sar, diciamo cos, abbunazzatu, ma il cittadino pi a modello di tutta a
Repubblica! Fussuvu tutti comu a iddu...
ALFIU - ...fora a porta ci putissimu scriviri: Manicomiu da Repubblica...
JANU - Cittadino Alfiu, vidu ca non tarridduci e continui nella tua opera di
vilipendio dello Stato stai attentu ca appena completamu u regolamentu giudiziariu
u primu carciri u nnauguri tu, va beni?
ALFIU - Chiedo scusa prisidenti ca ancora sugnu abbituatu cu a vecchia
repubblica e mi pari ca i cosi su ancora comu prima, nveci mi staiu accurgennu
ca semu iunti assai chi avanti...
JANU - Sugnu cuntentu ca ricanusci i to sbagghi, chistu un segnu di
miglioramentu, bravu!
ALFIU - Grazi.
JANU - Bravu.
ALFIU - Grazi.
JANU - Bravu.
ALFIU - Grazi, ma hava durari ancora assai?
JANU - E si tu non ti stai mutu! u sai ca in qualit di prisidenti mi tocca sempri
lultima parola... nsumma a Puddu comu si po fari ppi truvarlu?
CUNCITTINA - Ca si ncampagna macari ca u chiamamu non ca ni po sentiri,
prisidenti voli ca ci vaiu iu a chiamarlu?
JANU - Si, va chimammillu ca haiu bisognu di iddu.
CUNCITTINA - Subitu op...
JANU - ( redarguisce la figlia ) ...ah...
CUNCITTINA - Prisidenti sbagghiai, ancora mhaia mparari bona...( esce )
ALFIU - Chi dici prisidenti, megghiu ci vaiu macari iu, na povira carusa sula,
metti ca nesci in terra straniera...
JANU - Ragiuni hai, vacci e dacci locchiu, marraccumannu.
'NZINA - ( tra se ) E daccuss ficiru sempri da tistazza so...
JANU - Chi dici Nzina?
'NZINA - Nenti, dicu spiriamu ca u trovunu subbitu...
JANU - Si si ca hama mentiri manu a ordinari la Patania. Senti chiuttostu,
mentri aspittamu chi fa c qualchi cosa di mangiari ca ancora stamatina non
haia tastatu mancu lacqua.
'NZINA - Veni amuninni dabbanna ca ti priparu qualche cosa. ( escono )
SCENA III^
( Nittu - Nzudda - Janu - Nzina )
'NZUDDA - ( entra da fuori con la scopa e la paletta, mentre si spolvera il
grembiule, parla con Nittu mentre entra anche lui ) Caru Nittu i cosi si misuru
mali cca intra, di quanthavi ca u zu Janu divintau ( con la mano fa segno di
pazzia ) prisidenti nta sta casa non sarreggi chi, tutti sunu applicati a
nova repubblica, e a mia mi tocca travagghiari ppi quattru...
NITTU - Ma fammi capiri na cosa u zu Janu nisciu pazzu completu?
'NZUDDA - ( mentre rassetta ) Pazzi sta facennu nesciri a nuautri, nenti, u
dutturi dici ca na cosa passeggera, e ca fra un pocu ci passa, ma a mia mi fa
diri a testa ca finisci a tozzula.
NITTU - Poviru mischinu, e allura u dutturi dici ca ci hama a ghiri daccordu,
averu?
'NZUDDA - Esattamenti, non cuntrariarlu e aspittari ca ci passa, al limiti dici
di procurarici uno shock...
NITTU - E pi scioccu non chavi gia a Puddu ( ridono )
'NZUDDA - Tu ci scherzi, ma a me a cosa mi pari gravi, ntantu viremu comu
camina e poi pensa Diu!
NITTU - Ma a stu minutu unni , iu ava vinutu ppi parrarici di ddu pezzu di
tirrenu a pasculu ma mi pari ca mancu u casu...
'NZUDDA - No. no ppi ssi cosi benissimu in sensi, anzi tutta a scerra fu
propriu ppi chissu, dici ca ssa repubblica shava fari ppi forza picchi accuss
iddu po amministtrari megghiu i so patati e po trattari da pari a pari ccu
lautri mercati, perci di sicuru ti duna cuntu si si trata di affari ma
considera comu si tu a stu minutu fussi, chi sacciu a Franci, allInghilterra,
a nautru paisi nsomma.
NITTU - Certu ca cummattiri cu nesauritu e sparti pigghiallu sul seriu non
na cosa facili...
'NZUDDA - A mia mu dici? Iu non ci sapeva discurriri mancu quannera bonu,
pensa ora... Comunqui, iu mi ni vaiu dda baana e no frattempu tu chiamu, ciau
Nittu. ( si avvia verso la cucina chiamando) Prisidenti, oh prisidenti...
JANU - ( da fuori ) Ma certu ca mpocu di protocollu mai tu nsigni, accussi si
chiama u prisidenti?
'NZUDDA - ( sulla porta della cucina) C quani fora un diligato di nautro
paise, sua eccillenza virisse chi ca vole! ( fra se ) E viremu quantu ha
durari sta camurria!( esce da fuori)
JANU - ( entrando ) Oh carissimu Nittu, mha scusari si ti ricivu daccuss, am
ancora tanti cosi da Patania lavemu a organizzari, chi c?
NITTU - Nenti zu Janu ca...
JANU - ( lo interrompe ) Senti Nittu, capisciu ca ancora non si siti abituati
ma ora vaviti a mparari a parrarimi cu giustu rispettu, si non ti dispiaci
accumincia a chiamarimi prisidenti...
NITTU - ( incerto ) ...certu prisidenti... iu hava vinutu si , cogmu ognannu
putissi usari ddu pezzu di tirrenu a pasculu chiddu dopu a muntagnola... chi fa
possibili?
JANU - ( pomposo ) Possibili si, tuttu possibili, ma capisci ca di quanthavi
ca c a repubblica qualche cosa canciau... Per esempiu, Puddu sta finennu di
signari i frontieri e non ca appoi i to vacchi ponu passari liberamenti di ca
e di dda do confini, u capisci, veru? U pasculu u po usari, e considerannu ca
nte vicinanzi non ci n autri, e ca si trova nei mieri territori, chiaru ca
u prezzu u fissu iu, sacunnu i me ligi ...
NITTU - Va beni zu..
JANU - ...ah...
NITTU - ...prisidenti, ma u prezzu u solitu ca si usa a tutti banni...
JANU - Tutti i to, banni. a mia non mintaressa chi di chiddu ca capita nta
lautri paisi, iu pigghiu bonu sulu ppa me repubblica e ni mia si stila comu
dicu iu, al limiti vol diri ca facemu un accordo internazionali.
'NZINA - ( entra dalla cucina ) Ciau Nittu, chi stati discurrennu du solitu
pasculu?
NITTU - Stamu discurrennu do pasculu ma non chi u solitu a quantu viru...
JANU - Certu ca non u solitu, non sulu, considera ca i to vacchi hana a
passari a fruntera e abbisognunu di permessu bullatu e adeguato documento di
riconoscimento.
NITTU - E chi ssa nuvit?
JANU - Una cosa ordinarissima quannu si passa di nu statu a nautru, un
permesso di transito rilasciatu dalla competente autorit, ca poi fussi iu, e
un passaporto con fotografia e generalit della vacca medesima rilasciatu dalla
competente autorit, ca poi fussi iu, non sulu, ci voli infini il pagamento
alla competente autorit,ca poi fussi iu, di un pedaggio di entrata...
NITTU - E chi fussi?
JANU - Ca pi trasiri si pava: ogni vota ca si trasi..
NITTU - Ci manca sulu ca haia pavari macari ppi nesciri...
JANU - Logicu! Tu otrepassi la frontiera e pavi la dogana, sia ca trasi e sia
ca nesci.
NITTU - Ma zu...
JANU - ...ah...
NITTU - ... prisidenti. non ci pari ca si ni sta apprufittannu do fattu ca
terrenu a pasculu cca vicinu ci lhavi sulu lei?
JANU - Chi centra approfittari? Chista a ligi, prima hava dari cuntu a tutti
i consuetudini di vuautri stranieri ma ora nta me repubblica a ligi a fazzu
iu, chissa : o ti piaci o ti ni vai, a propositi a prossima vota ca veni viri
di procurariti u passaportu ma se no statti fora dai confini, daccordu?
NITTU - Daccordu. ( a Nzina ) Sintissa: viriti di guarillu prestu ca iu non ci
sacciu discurriri cumminatu daccuss, ( forte ) Arrivederci!
'NZINA - Arridederci.
JANU - Arrivederci a lei e aa tutti i so connazionali, e mentri ca c ci
cuminciassi a spiegari i novi reguli da Patania.
NITTU - Rester servitu zu...
JANU - ...ah...
NITTU - ...prisidenti.( esce )
SCENA IV^
( Janu - Nzina - Puddu - Alfiu - Cuncittina )
'NZINA - Staiu stannu mpinseri, i carusi nisceru a circari a Puddu e ancora
non tornunu? Non ca ci successi qualche cosa.
JANU - Non ti preoccupari, a mugghieri, ca fina ca su dintra i confini da
Patania nuddu i tocca e nostri figghi.
'NZINA - Gi veru non ci hava pinsatu, ancora non mi ci haia abituatu a ssa
nuvit da Repubblica...( si odono le voci di alfio e Concettina ) ...bih cca
su, turnaru ( si affaccia alla porta )
ALFIU - ( entrando a braccetto con la sorella, seguito da Puddu ) Salutamu om,
salutamu op...
JANU - ...ah...
ALFIU - ...prisidenti, persimu un pocu di tempu ppi circari a Puddu...
'NZINA - ...o ppi ghiri a cimiciarisi cu i rispettivi amichetti?
CUNCITTINA - Carissimu prisidenti ci purtamu o so segretariu...
JANU - Bravissimi, allura Puddu a chi puntu si cu i confini?
PUDDU - Viri zu...
JANU - ...ah...
PUDDU - ( con aria interrogativa ) ...ah?...
JANU - ( con aria di rimprovero ) ...ah...
PUDDU - ( come se ricordasse ) ...ah...
JANU - ( con aria soddisfatta ) ...ah...
PUDDU - Viri zu Janu, u fattu ...
JANU - ( alterato ) Chiamimi ... prisidenti!
PUDDU - ( va verso la porta di uscita e chiama forte ) Prisidentiiii...Prisidenti...(
poi rivolto a Janu ) ma cu su signor Prisidenti ca mi fici chiamari u
canusciu iu?
JANU - Testa di crapa iu sugnu u prisidenti
PUDDU - E si vossia gi cca pirch lha chiamari?
JANU - Vogghiu diri ca quannu mi chiami mha chiamari prisidenti.
PUDDU - Ho capito...ma ora non fu lei ca mannau a chiamari a mia, chi centra ca
lhaia chiamari iu?
JANU - ( rassegnato ) Lassamu perdiri e dimmi comu finiu cu sti confini.
PUDDU - Ah si. Havi di stamatina ca chiantu canni e mettu striscia russa e
ghianca, ma ancora non haia finutu..
'NZINA - E comu mai, Puddu?
CUNCITTINA - Om, iu forsi u sacciu...
ALFIU - A si picchissu macari iu...
JANU - Muti vuatri e facitime intrelloquire col miu segretario di stato,
continua Puddu.
PUDDU - Allura: iu stamatina mi fici u giru ppi chiantari i canni tuttua giru o
tirrenu...
JANU - A Patania.
PUDDU - No iu attornu o tirrenu i chiantai...
JANU - ( marcando ) Chiama_la Patania...
PUDDU - ( si affaccia alla porta di uscita e chiama forte) Patania... Patania....(
poi verso Jano ) Ma chi a mugghieri di ddu signori ca mi fici chiamari
antura?
JANU - ( sconsolato ) Lassa perdiri e vai avanti...
PUDDU - Allura: finii di mettiri i canni e cuminciai a stenniri a striscia
ianca e russa, sulu ca non ci abbastau tutta allura, pi non turnari o paisi a
cattarini nautra, ( esegue la mimica di quello che dice ) pigghiai u capu di
liniziu, ca tantu gi lhava stinnutu, e mu purtai avanti pi stenniri a
striscia chi avanti, oh, macari chista non ci abbastau e allura pigghiai u
capu darreri e u stinnii chi avanti: nsumma quannu arrivai o puntu di
partenza, ci criditi? Non cera chi a prima striscia ca hava stinnutu!
JANU - ( si mette le mani ai capelli e poi si morde le mani di rabbia )
PUDDU - Ora dicu iu: o ca a striscia non ci abbastau o ca quacchedunu mentri iu
era giratu mha livau. Chi dici lei?
JANU - ( irato ) Dicu ca si non ti levi davanti ppi subitu ti levu do munnu
definitivamenti. Possibili ca non ti pozzu affidari mancu un incaricu babbu
comu chiddu di fissari i confini da repubblica? E quannu poi ha sviluppari
incarichi chi mportanti comu fai, mu vo diri?
PUDDU - ( asciutto ) No.
JANU - A non mu vo diri?
PUDDU - E si no sacciu comu ci u dicu?
JANU - ( ancora pi arabbiato ) Livatimmillu davanti. E un ordine.
'NZINA - ( invita Puddu ad uscire per evitare di contrariare ancora il marito )
JANU - ( con mimica di persona arrabbiata segue la moglie e sta sulla porta ad
assicurarsi che Puddu vada via, facendo gesti per cacciarlo... )
CUNCITTINA - (nel frattempo al fratello ) Matruzza bedda, sta peggiorannu a
vista docchiu...
ALFIU - Cui Puddu? Chi dici sempri accuss ha statu.
CUNCITTINA - Avaia! U pap vogghiu diri: no viri comu smania?
ALFIU - Certu ca u viru ma si u dutturi dissi di dda manera...
CUNCITTINA - Per dissi macari ca si non sabbirsava ci hauma a dari u shock.
ALFIU - Iu dicissi di aspittari ancora, po darisi ca ancora prestu.
CUNCITTINA - Spiriamu...
'NZINA - ( cercando di rabbonire il marito mentre ritornano ) Senti Janu...
JANU - ( confidenziale, disturbato ) ...e non mi chiamari Janu davanti al
popolo...
'NZINA - Va beni, Prisidenti chi ni dici di irisi a ripusari un pocu, ppi
riordinari lidei, ed essiri chi lucidu pi linaugurazioni ufficiali da
Patania?
JANU - Ma sai ca forsi hai ragiuni? Ora mi ritiru un pocu a pinsari e a
riflettiri e chi tardu tutti pronti e schierati ca nnauguramu a Patania e
spartemu i carichi. ( si ritira in camera da letto ).
'NZINA - Iu vaiu dabbanna a priparari, speriamu ca stu riposu ci fa beni...(
esce preoccupata verso la cucina )
SCENA V^
( Alfiu - Cuncittina - Pippu - Nedda - Nzudda )
ALFIU - E chi ni finiu bedda a sta iurnata...
CUNCITTINA - Ma chi ci putemu fari? Speriamu ca daveru si calmassi mpocu... Iu
haiu un disiu di viriri a Pippu eppuri andura ficimu appena a tempu a
salutarini e mancu ni pottumu parrari...
ALFIU - E pirch iu cu Nedda ca mancu ni vistimu? Idda era luntana ca truscia
nta testa, iu ci faceva signali e idda non mi vireva, ci mannai a diri di
passari di cca o turnari, speriamu ca si fa viriri...
PIPPU - ( da fuori, circospetto ) Cuncittina...Cuncittina...
CUNCITTINA - Bih iddu , ( affacciandosi ) Pippu, Pippuzzu miu..
PIPPU - ( entrando cauto e parlando a bassa voce ) Aveva n spinnu di vidiriti,
ca dissi: iu ci vaiu u stissu, ca si ncocciu o zu Janu qualche cosa ci a
nventu... comu si?
CUNCITTINA - Ca comu ha essiri? Per comora ca intra c u nfernu addumatu...
NEDDA - ( affacciandosi cauta dalla porta ) Alfiu, oh Alfiu, pozzu trasiri?
ALFIU - ( illuminandosi in volto ) Certu ciatu miu, ma alleggiu ca me patri
dabbanna ca riposa e si sarrusbigghia... sa chi ci po veniri nta testa. (
abbraccia la fidanzata )
NEDDA - Ma certu ca semu tutti e quattru cumminati beddi! Gi era difficili
vidirisi prima ma ora cu ssa malatia du zu Janu...
CUNCITTINA - U dutturi dici ca ci hava passari prestu...
ALFIU - Ma a mia mi pari ca chi tempu passa e peggiu addiventa.
NEDDA - Alfiu, e tu ca pinsavi di dichiarariti a me patri intra sta simana...
sa quannu si ni parra accuss!
ALFIU - No chi dici? Ni to patri ci vaiu u stissu, ma u problema ora me
patri, ma si iddu non sabbersa facemu comu dissi u dutturi...
PIPPU - Picch chi vi dissi?
CUNCITTINA - Ni dissi ca avissa migliorarim ma ca si non migliora allura ci
hama procurari nu shock.
NEDDA - E chi senti a diri?
ALFIU - Una emozioni violenta, forti, ca u stona e u fa turnari comu prima.
PIPPU - Ma si vuliti ci pensu iu, ci dicu ca mi vogghiu maritari a
Cuncittina...
ALFIU - Ca bisogna vidiri comu a pigghia, gi era chi ca cuntrariu prima
pinsamu ora ca ppi iddu oltri ca viddanu e pumaduraru addivintasti macari
stranieru...nenti viremu comu si susi, ca in ogni casu pu shock na ragiunamu
nfamigghia...
JANU - ( dalla camera da letto ) Cuncittina, oh Cuncittina...
CUNCITTINA - Chi c pap? ( fa segnale a Pippu di andare )
JANU - ( c.s. ) Veni nattimu cca banna.
ALFIU e CUNCITTINA - ( abbracciano e salutano in fretta luno nedda e laltra
Pippu che escono entrambi )
CUNCITTINA - Vegnu, vegnu, o p
JANU - ( c.s. )...ah...
CUNCITTINA - ( rassegnata ) ...prisidenti...( si avvia )
'NZUDDA - ( entra da fuori ) Visiti di turisti stranieri a quantu vidu ah?
ALFIU - Nzudda lassa stari ca a mia macari mi sta passannu u piaciri di
schirzari, sta malatia di me patri mi strammau a vita a me e a me soru...
'NZUDDA - Ma u dutturi chi dissi? Ca sabbersa prestu, no? E allura (
canticchia ) Aspetta e spera... ( si avvia in cucina )
SCENA VI^
( Janu - Nzina - Alfiu - Cuncittina - Nzudda - Puddu )
JANU - ( entrando con la figlia vestito col vestito della festa) Cuncittina
chiama a tutti ca ni spartemu i carichi e poi facemu a proclamazioni ufficiali.
CUNCITTINA - Subitu pap
JANU - ...ah...
CUNCITTINA - ...prisidenti, iu vaiu n cucina a chiamari a mamma e a Nzudda,
Alfiu tu vo chiama a Puddu ddoca fora...( esce per la cucina )
ALFIU - Subitu...( esce fuori )
JANU - ( sistema il tavolo, come palco per i suoi proclami, stende una bandiera
con lo stemma della repubblica su cui effigiata una patata, e prepara le
sedie disposte per lascolto quando ha finito, si ferma a rimirare il tutto,
soddisfatto )
'NZINA - ( entrando ) Chi c, Janu?
JANU - ...ah...
'NZINA - Prisidenti...
JANU - C ca vi mittiti comudi ca spurugghiamu lultimi formalit pa
Repubblica de Patati.
CUNCITTINA - ( entrando ) Cca semu, chi facemu?
JANU - Mettiti ddocu ca ora u vidi.
'NZUDDA - ( entrando ) Ma non si potti aviri un mumentu di paci? Chi successi?
JANU - Successi ca ora ti metti bedda muta e pulita e mascuti.
ALFIU - ( entrando ) Cca semu o p...
JANU - ...ah...
ALFIU - Prisidenti...semu pronti?
JANU - E Puddu unn?
ALFIU - Ddocu arreri a porta, si scanta di trasiri picch andura fu
assicutatu...
JANU - Dicci di trasiri, ca nenti ci fazzu, forza non pirdenu tempu...
ALFIU - ( si affaccia e chiama ) Puddu, oh Puddu, trasi ca nenti ti fa, daveru
ora ora mu dissi...
PUDDU - ( si afaccia timidamente ) ...sicuri semu? ( a Jano ) Veru zu Janu?
JANU - ...ah..
PUDDU - ( scappa spaventato )
ALFIU - ( lo acciuffa ) Nenti, non ti scantari: ca voli essiri chiamatu prisidenti.
PUDDU - Ma si u chiamu prisidenti, sta bonu bonu?
ALFIU - Si, si, tranquillu stai, assettiti ddocu ca accuminciamu, se no
arrivamu a manziornu e ancora semu cca ca ni cunnucemu...
( tutti siedono ordinatamente e Jano prende il suo posto sul tavolo )
JANU - Ora che simo tutti qui riuniti, voglio con somma gioia e commozione che
dichiaro fondata la Repubblica delle Patate, La conservazione del sacro fuoco
della libert, il destino della Patania e il modello di governo son giustamente
considerati definitivi e affidati nelle mani del popolo patataro; unora
segnata dal destino, batte il cielo della nostra patria, lora... lora delle
decisioni irrevocabili, la dichiarazione di indipendenza stata consegnata
agli ambasciatori ....scendiamo in campo... Assolviamo il nostro dovere, diamo
tutto ci che abbiamo, e se la Patania sopravviver per altri mille anni,
potremo dire: fu il nostro momento di gloria. Lunica cosa di cui dobbiamo
avere paura la paura stessa...un terrore irraggionevole e ingiustificato che
paralizza lazione e il desiderio di reagire. Abbiamo, lo sapete i pieni
poteri, la rivoluzione ha vinto le forze nemiche e prendendo il potere abbiamo
promesso assistenza e libert per tutti...( si asciuga il sudore ) ..havi tri
ghiorna ca mi priparu, ma bona nisciu, averu?
TUTTI - ( si continuano a guardare stupiti tra di loro senza riuscira a
parlare, facendo gesti di meraviglia )
JANU - ( continua imperterrito nel suo sproloquio ) Nenti diciti? Vol diri ca
siti daccordu. Allura, ora ni spartemu i carichi: Cuminciamu di tia Nzina ca
si me mugghieri, a tia ti tocca il titolo di Frist Laidi, picchi tutti i
mugghiri di capi si statu sunu Fristi Laidi
'NZINA - ( annuisce imbambolata e senza parole )
JANU - Pi tutti lautri stabilemu una regola fondamentali: siccomu semu picca e
non putemu cumannari tutti facemu accuss: iu cumannu e vuautri faciti u
populu, sannunca finisci daveru, comu si dici, a repubblica...
TUTTI - ( annuiscono come poco fa Nzina, Puddu mostra dolori di testa e va a
rinfrescarsi la testa )
JANU - Allura: tu Alfiu facemu ca ti occupi dei rapporti con lestero, tu
Cuncittina della popolazione animalee da misa in regola dei lavoratori
stranieri, Nzudda tu , comu ha sempri fattu ti occupi delle basse mansioni
servili, e infini Puddu...Puddu unni si, chi sta facennu
PUDDU - Mhava scusari zu...
JANU - ...ah...
PUDDU - ... zu prisidenti, ma ppi stari attentu a tutti di cosi ca dissi a mia
maccuminciau a doliri a testa, ( batte le mani ) bellu, bellu discursu ppi
daveru, ma chi vvuleva diri?
JANU - Mizzica ti duliu a testa e sempri non capisti nenti: in poche parole
semu indipendenti ppi cuntu nostru e cca cumannu iu, va beni accuss?
PUDDU - Ah si, ora qualche cosa a capii, e iu chi haiu a fari?
JANU - Tu sarai il mio segretario nonch addetto alla produzione delle patate,
e mi collabbori mentri iu pensu alla vinnita e allo smercio delle patate
medesime, u capisti?
PUDDU - Cridu di si: iu chiantu i patati e lei si vinni...
JANU - Pi o meno ci siamo, ora scusatemi che vado a prendere visione dei miei
territori, Alfiu mentri ca si incaricatu de pubblichi relescion, dacci a tutti
lannunziu da nascita da Patania ca nto mentri iu e Puddu nhama fari un giru
ispettivu. ( prende Puddu sotto braccio ed escono fuori )
TUTTI - ( si guardano per un po stupiti e in silenzio in faccia poi in ordine:
)
'NZINA - ( scoppia a piangere )
CUNCITTINA - ( continua a fere muti gesti di meraviglia )
'NZUDDA - ( si mostra nervosa ) U dissi iu ca chissu ava nisciutu pazzu e nuddu
mi vuleva cridiri...
ALFIU - E inutili ca ni dispiramu, u dutturi lhava dittu po essiri ca
guarisci po essiri no, e siccomu mi pari ca sta ghiennu a peggiorari megghiu
ca pruvamu ccu shock, prima ca troppu tardu..
'NZINA - E chi ci dicemu ppi farici ssu shock?
'NZUDDA - Chi ci dicemu? ( facendo segno di legnate ) chi ci facemu!
CUNCITTINA - Nzudda ma chi dici? o pap...?
ALFIU - Iu nidea ci lavissi, sintiti cca: iu haia a dari lannunziu a tutti
di sta Patania, giustu?
TUTTI - ( annuiscono )
ALFIU - ...oh, allura facemu ca ci dicu ca ppo statu va beni, ma tutti i
nostri vicini a sta notizia si ficiru a Repubblica ppi cuntu so e mi dissiru:
vistu ca semu tutti indipendenti ora tutti ni vutamu a guerra contru di ssa
Patania, iu dicu ca limpressioni di stu focu ranni ca saddumau, e u scantu di
na guerra contru di iddu u shock ci u dunanu bbonu ppi bonu e iddu sabbersa,
chi diciti?
'NZINA - Chi sacciu, iu sugnu troppu cunfusa...
'NZUDDA - Ppi mia vu dissi chi sistema ci voli, un bellu corpu di lignu a
centru di testa, aspittamu ca sarrusbigghia, epoi si bonu va beni, si u
stissu, cci ni caricamu nautru e u purtamu o manicomiu...
CUNCITTINA - Nzudda ma a vo finiri, o pap tutti sti cosi, non tu permettu!
Pruvamu chissa di Alfiu ca mi pari chi dilicata, e sacunnu me avissa
funziunari.
ALFIU - Daccordu allura? nZudda, tu affacciti fora e vo chiamulu ca iu mi
priparu u discursu.
'NZUDDA - ( Nzudda esce mostrando la sua disapprovazione per la decisione
presa )
ALFIU - Mittitivi tutti e vostri posti, faciti i facci preoccupati e lassati
parrari a mia...
'NZUDDA - ( da fuori ) Prisidenti, oh prisidenti, vinissi cca ca ci sunu notizi
importanti...( rientra ) ancora era a vista, mi ntisi e sta vinennu, iu chi
fazzu?
ALFIU - Mettiti ddocu e pulizia, lassa fari a mia.
'NZUDDA - E tantu ppi canciari fazzu a serva...
ALFIU - Ma picch ti lamenti non si pavata pi cchissu?
'NZUDDA - E ci abbatti a coppi..! Ma quali pavata, avi du misi ca non viru na
lira, cca iu per ora staiu facennu a beneficienza.... u vuliti capiri?
ALFIU - E vabb, bona, lassa ca sistimamu a me patri e poi sistimamu macari a
tia
'NZUDDA - ...u sapissi iu comu sistimallu a stu vecchiu strolucu...
ALFIU - ( udendo la voce del padre ) Muta tu, tutti pronti...
JANU - ( entrando ) Chi fu? Picch mi chiamastuvu?
ALFIU - Prisidenti ci haia a dri na brutta notizia...
JANU - C cosa? Parra!
ALFIU - u fattu ...ca iu haia fattu un giru di telefonati ppi dirici a tutti
da nova Repubblica di Patania...ora... ppu statu va beni, dici na repubblica di
chi po fari sempri comudu... daccordu...ma appena u sappuru tutti i vicini,
ddocu successi i finimunnu
JANU - ( Janu sgrana gli occhi e si fa pi attento ) parra non mi teniri supra
i spini...
ALFIU - ... u fattu ca tutti i vicini, appena sappuru di sta cosa reageru tutti
a stissa manera, uni ppi unu, dissiru: ah si? Accussi si stila? E allura macari
iu mi fazzu a me repubblica, anzi vistu ca semu libbiri ora ci tintamu ppi
cunquistarini macari i terreni du zu Janu..
JANU - Accuss dissiru: zu Janu?
ALFIU - ...certu...
JANU - ...mancu prisidenti? ...zu Janu?
ALFIU - .. autru, e hava sentiri comu ncarcavunu, zzu Janu, ccu tri zeti...
JANU - ...ma allura...( si mostra stordito )
ALFIU - Allura semu nta un mari di guai, si non smuntamu stu fattu da
Repubblica, ni truvamu tutti intra e hama pirdutu tutti cosi...
JANU - ( barcolla si tiene la testa, gira stordito per la stanza )
TUTTI - ( si guardano in facci acontenti, annuiscono, si fregano le mani,
dicendosi sottovoce )... u shock... u shock...
JANU - ( si riprende istantaneamente, con un balzo si pone al centro del palco
e acquista unaria fiera da condottiero deciso a tutto ) ah si? a guerra
volunu?...
TUTTI - ( si bloccano a guardarlo sospesi )
JANU - ...E guerra sia! guerra ppi tutti! Armiamoci e priparamuni! Chi per la
patata muor vissuto assai!
TUTTI - ( svengono chi a destra chi a sinistra mentre si chiude il sipario )
Fine secondo atto.
ATTO TERZO
SCENA I^
( Janu - Puddu - Cuncittina - Alfiu - Nzudda )
( Allapertura del sipario la stanza stata trasformata in un bunker, Janu si
costruito la sua postazione di manovra, ha un fucile in mano e un
cannocchiale, Puddu va in giro con un fucile, una giubba militare e uno
scolapasta in testa per elmetto ed contento del suo stato..., Nzina stata
risparmiata e osserva impotente dalla porta della cucina, Cuncittina vestita
da simil crocerossina, Alfiu ha una giubba militare, un berretto da
posteggiatore e un fucile, Nzudda va in giro con una scopa a mo di fucile e
un secchio di plastica per elmetto, non contenta del suo stato e lo fa
vedere...; i mobili son stati spostati in modo strategico, alla finestra sono
poggiati dei sacchi di patate, la porta chiusa e la chiave la tiene Janu )
JANU - Calmi, fermi, a postu, a postu...Puddu unni ca vai? Chi ti pari ca
un ghiocu? E la guerra! E quannu guerra guerra ppi tutti! il nemico alle
porte, ma noi lo respingeremo!
PUDDU - Ma ci ni ntaressa si a li porti? tantu a porta chiusa e a chiavi
sa pigghau ossia...a propositu e si hama a nesciri?
JANU - Nenti pi comora non si trasi e non si nesci, perch dobbiamo resistere,
a chiavi a tegnu iu ppi sicurezza e si qualcunu voli trasiri deve prima passare
sul mio cadavere...
PUDDU - Ma veramenti, vistu ca a chiavi ci lhavi lei cca dintra, o cuntrariu:
si unu ha passari supra u so cadaviri prima hava trasiri
JANU - Non ni pirdemu a chiacchiri, ca il momento tragico, Puddu com il
morale della truppa?
PUDDU - Aspittassi ca ci addumannu...( chiama a raccolta gli altri ) Sintiti,
sintiti cca: comu ci laviti u mantali?
JANU - U morali ti dissi, scunchiudutu! U morali
PUDDU - Ah si, giustu, Comu ci laviti u mortali?
'NZUDDA - Puddu statti mutu ppi favureddu, sulu tu ci manchi, no vidi comu semu
arridduciuti?
JANU - Vedo che il morale un poco basso, radunativi ca vi fazzu na rringa ca
vi fazzu cchianari u morali a tutti
ALFIU - Ppi favureddu ... prisidenti, ... rispettamu la difficolt del momento
e non ci iuncemu chiacchiri, ca se no inveci du morali cca nacchiana a
prissioni...
CUNCITTINA - Oh p...
JANU - ...ah...
CUNCITTINA - Prisidenti, non ci parissi chi giustu, chi sacciu...
arraggiunari, trattari, viriri comu lariata docu a fora, nveci di fari
tutta sta cunfusioni...
JANU - Taci figlia pavida e gnuranti di cosi guerreschi, chiddi pi comora su
tutti ammucciati arreri i cantuneri e quantu agghica e sautunu tutti cca intra,
ca la Repubblica d Patania ci fa gola a tutti...tu occupati delle centinaia di
feriti e contusi che ci saranno tra poco...
CUNCITTINA - Centinaia? Ma chi fa no viri ca ca intra semu in tuttu sei?
JANU - E megghiu accuss travagghi chi picca.
'NZUDDA - Scansatini! E chi ni voli a tutti morti chistu cc?
ALFIU - Nzudda, Nzudda ppi favuri, calmiti ca ora viremu zzoccu sha fari...
lassimi u tempu di arraggiunari ca qualche cosa a spirimintamu...
'NZUDDA - Si ma si nto frattempu o vecchiu ci scappa qualchi fucilata e ni
pircanta qualchedunu comu a mittemu?
ALFIU - ...appuggiata o muru a mittemu, Nzudda non ti ci mettiri macari tu,
lassimi truvari na ncagghia ca sta facenna a sistimamu.
'NZUDDA - ...a soluzioni iu vi lhava dittu...
ALFIU - ...e in casu a consideramu macari ora circamu di calmarlu e poi si
viri.
JANU - Eih voi due chi stati discurrennu, e chi non cridu ca vi stai
scurdannu a guerra?
ALFIU - Quannu mai, prisidenti, staumu discurrennu di zzoccu fari si succedi un
attaccu improvvisu.
JANU - Bravi allura continuati e non facemini pigghiari di sorpresa. Ma a frist
laidi unn, avi mpezzu ca na vidu, Nzina oh Nzina...
SCENA II^
( Detti pi nNzina - Pippu )
'NZINA - ( facendosi vedere dalla porta ) cca sugnu, chi c?
JANU - Che situazione c nelle retrovie? Tuttu a postu?
'NZINA - Tuttu, tuttu, non c mancu un cani, ma dimmi na cosa vistu ca a
situazioni calma chi ni dici di lassari stari tuttu stu cinima, rapiri a
porta e turnari alla vita normali?
JANU - Donna tu non conosci la durezza della trincea e lasprezza delle marce
forzate...
'NZUDDA - Ma quali marci, ca nuautri dddivintamu marci, si chiusi macari a
porta ca non si po smoviri un passu fora...
JANU - Ma unn ca vulissi iri tu cu tutta dda fudda di stranieri nemici ca va
furriannu? Non capisci ca semu assediati?
'NZINA - Ma Janu...
JANU - ...ah...
'NZINA - Prisidenti, si, scusa... a mia non mi pari ca a situazioni accuss
tragica...
JANU - Ma chi nha capiri tu di sti cosi pari calma ma non ...
PUDDU - ( alla finestra ) Pirsona nimica in arrivuo!
JANU - u viri? chi ti diceva iu?
'NZINA - Matri e cu ?
CUNCITTINA - ( affacciandosi ) Matruzza bedda Pippu ...non facitici mali...
JANU - E chi fai intrattieni conoscenze col nemico...
'NZINA - ...conoscenze, chidda su voli maritari...
JANU - Che dici frist laidi?
'NZINA - Nenti dicu ca chidda ci fa pena
JANU - E un nemico e basta si savvicina troppu sparamu, Puddu marraccumannu
a tia...
PUDDU - Subbitu ( si pone alla finestra )
PIPPU - ( da fuori ) Zu Janu, Zu Janu, rapissi ca ci haia a parrari..
JANU - E mi manca puru di rispettu... Puddu fuoco
PUDDU - ( scappa per la cucina )
JANU - Ma unni ca vai?
PUDDU - Mi dissi focu? E siccomu non haiu pospiri stava iunnu ncucina a
pigghialli...
JANU - Bestia ca cura! Focu vol diri spara!
PUDDU - Sparari? e cu u sapi usari stu cosu? Si ci tiru i patati non u
stissu?
JANU - E tirici zzoccu voi, basta che lo respingi.
PIPPU - ( da fuori, bussa ) Zu janu...
JANU - Puddu: focu!
PUDDU - Bih truvai i cirini...
JANU - Spara!
PUDDU - Sparu?
JANU - I patati...!
PUDDU - ah si...( esegue e lancia una serie di patate a Pippu dalla finestra )
PIPPU - Fermu auh! E chi divintaru tutti sciamuniti nta sta casa...
PUDDU - Il nemico scappa.
JANU - Bravu soldato Puddu, hai segnato la tua prima vittoria...
PUDDU - Chi comu quannu unu fa gol?
JANU - Eh, si, na cosa di chissa...
PUDDU - Bih che bellu, bih che bellu...
CUNCITTINA - Poviru Pippu speriamu ca non u struppiau...
'NZUDDA - ( ad Alfiu ) u vulemu firmari, prima ca iddu ccu ddautru sdunatu di
Puddu cumminunu ocche macellu?
ALFIU - Si mi staiu cunvincennu macari iu, ma sunu tutti e dui armati, non
facemu ca iemu ppi firmalli e ci scappa qualche scupittata...
'NZUDDA - E allura stamu daccuss e aspittamu ca succedi a tragedia...
ALFIU - Aspittamu ancora un pocu, non ca po stari sempri mpurtusatu dda intra
cu fucili a manu... appena molla un pocu diciremu zoccu sha fari...
SCENA III^
( Janu - Puddu - Nzina - Alfiu - Cuncittina - Nzudda - Nittu )
JANU - Ma sempri a parrari siti vuatri e dui? La patria chiama e vuatri faciti
i surdi?
ALFIU - Ma chi dici, mai mai...
'NZUDDA - ... stamu sempri parrannu di comu sconfiggiri u nimicu...
JANU - Va beni ma dativi un pocu di fari, picch si non era ppi Puddu gi
aveuma subutu a prima invasioni...
'NZINA - Janu...
JANU - ...frist...
'NZINA - Prisidenti, ma picch non lassi un pocu u cumannu a to figghiu e veni
dda banna ccu mia ca ti fazzu un pocu di calumidda?
JANU - Non po essiri ca c un populu di difenniri...
PUDDU - Nautru ci n, nautru ci n, bellu... accuss fazzu nautru
golli...( prepara le munizioni )
JANU - Tutti ai propri posti..
NITTU - ( da fuori ) Zu Ja..no, no, signor prisidenti...
JANU - Ammenu chistu a rucazioni a sapi, Puddu addumannici chi voli.
PUDDU - Chi ca voli, mu dicissi ca haiu a fari u golli...
NITTU - U gol? E chi ghiucati o palluni ddocu a intra? Vinni ppi pigghiarimi u
pasculu, a comu ghi, mu pigghiu picch non ci haiu unni iri...
JANU - Chi ca si pigghia lei? Na me Repubblica nuddu pigghia nenti, Puddu:
respingi...
PUDDU - ( esce le mani dalle grate della finestra ) Prisidenti non carrivu a
spincillu, non megghiu ca ci iettu i patati?
JANU - Fa comu voi, ma mannammillu di cca...
PUDDU - ( ricomincia a tirare patate )
NITTU - ( da fuori ) Ma chi divintau manicomiu ddocu a intra? fermu, fermu ccu
ssi patati...
PUDDU - E dui! Macari chistu si nni scappau... ( cantilenando come i bambini )
dui a zeru vinciu iu, dui a zeru vinciu iu..
'NZUDDA - Taliatilu, ch priatu... boni si iunceru unu pazzu e unu mbecilli, e
sunu i massimi autorit do statu! ... Ma chi mbecilli semu nuatri ca ancora i
facemu iucari... fina ca non succedi ocche sconsu...
'NZINA - Senti... janu
JANU - ...ah...
'NZINA - ...prisidenti chi dici, tu fazzu mpocu di caf? I nimici i
respingisti, ora ppi un pezzu non si fanu a vidiri sicuru, poi c Puddu di
guardia, c Alfiu, c Nzudda...
JANU - ( pensoso ) ...certu, la logica non fa prevedere altri attacchi
immediati ... e sopratutto sti emozioni mi smuveru ... ( si tocca la pancia )
...a situazioni... vegnu v, vai a priparari ( Nzina esce per la cucina )
Vuatri non vi ni iti de vostri posti, e tu Puddu pigghia ssu fucili e sorveglia
a porta, non fari trasiri a nuddu marraccumannu! Cc c a chiavi da porta.
Si sunu amici dumannici a parola dordini, si su nimici cafudda patati, mi
senti?
PUDDU - Obbedisco, ( alla platea ) spiriamu ca ci su i nimici accussi fazzu tri
a zeru...
JANU - ( esce cautamente, a causa delle sue condizoni intestine e si avvia
verso la cucina )
SCENA IV^
( Alfiu - Cuncittina - Nzudda - Nedda - Elio )
'NZUDDA - ( ad Alfiu ) Senti ora ca fora viremu di spirimintari qualche cosa
ppi fallu finiri di fari sti scunchiurutaggini, ca iu mi siddiai a fari sti
buffunati...
ALFIU - ( piano ) Va beni, va beni, viremu comu facemu prima cu Puddu, ca mi
pari troppu ntusiasmatu di sta storia e capaci ca ni mpurugghia i peri.
CUNCITTINA - ( ai due ) Ora ci provu iu e viremu si si ni va... ( a Puddu ) Puddu,
senti vistu ca c sta tregua momentanea...chi ni dici si tarriposi
nanticchia?
PUDDU - ( risentito ) Chi dici signurina? U prisidenti momentaneamenti
assenti e iu mi ni vaiu? E a vuatri cu avaddifenni? E poi cu sapi ca veni
qualche nemicu e fazzu tri a zeru? No non di cca non mi smovu!
'NZUDDA - A lavarici a testa o sceccu si ci perdi tempu acqua e sapuni...
CUNCITTINA - ( ai due ) Aspittati...( a Puddu ) Senti Puddu, vistu ca haiu a
fari u prontu soccorsu avissi bisognu di mpocu di cosi da farmacia, chi dici
ci vai a ccattarimmilli?
PUDDU - Eh signurina, chi ci pari ca sugnu babbu? Iu mu mmagginava ca cera
bisognu di sti cosi e quannu visti ca a situazioni si mitteva mali naccattai
na pocu, dda banna sunu, na stanza di lettu ... fici bonu?
CUNCITTINA - ( simulando ) Bonissimu...! ( verso i due fa segno di non saper
che fare )
NEDDA - ( da fuori ) C permesso?
PUDDU - ( si pone in posizione di attacco ) Altol, chival, tu chi f? cu si,
chi voi? Fermi tutti o sparo! Parola donore!
NEDDA - ( da fuori ) Parola donore?
PUDDU - No vuleva diri: parola tortini!
NEDDA - Donore tortini,...vo diri parola dordini?
PUDDU - Si, propriu, ssa cosa ca dissi lei...
NEDDA - Sugnu Nedda a figghia di Nittu Pulici, fammi trasiri Puddu.
PUDDU - No! A nuddu fazzu trasiri, si non mi dici a parola dordini non trasi
mancu morta!
NEDDA - Ma si na sacciu, comu tha dicu?
PUDDU - ( girandosi a riflettere ) Certu, veru ...si na sapi...( verso la
porta, a Nedda ) Si voli trasiri mha diri obbligatoriamenti a parola
dordini...
NEDDA - Ma qual?
PUDDU - Patati fritti!
NEDDA - Allura senti: Patati fritti!
PUDDU - Va beni! ( Puddu si affretta ad aprire con la chiave) A vistu chi semu
organizzati? Si non mi dicevi a parola dordini, mai mai ti faceva trasiri!
NEDDA - ( mentre fa segnale a Elio di entrare ) Veramenti, norganizzazioni
perfetta
ELIO - ( mette piede dentro e si trova il fucile di Puddu spianato in faccia,
trema e grida di paura )
PUDDU - Tu chi centri? Altol, chival, tutti cc, tu chi f, unni v? Parola
dordini o sparu!
NEDDA - Ma u dutturi Eliu Piazzapulita, no canusci?
PUDDU - Certu ca u canusciu, ma si non dici a parola dordini non si ni fa
nenti!
NEDDA - Dutturi lei a sapi a parola dordini: patati fritti?
ELIO - A parola...? Ah si! ...Patati fritti!
PUDDU - ( abbassa la guardia e chiude la porta ) Ora va beni, allura chi c?
NEDDA - Vulissimu parrari co prisidenti, ppi certi affari...
'NZUDDA - ( mentre Nedda parla con Puddu prende in disparte il dottore e gli
parla allorecchio la mimica sta come a dire: non meglio che lo pigliamo a
bastonate? Qui non lo vuole capire nessuno! )
ELIO - ( risponde a soggetto a Nzudda, come a dire: non prendaimo soluzioni
estreme... ancora un po di pazienza... )
PUDDU - A stu minutu occupatu cu certi autri affari assai chi
urgenti...putiti diri a mia
NEDDA - No su cosi troppu mpurtanti, megghiu aspittamu.
CUNCITTINA - Puddu picch non ci fa vidiri ddi cosi ca accattasti pa
nfermeria o dutturi, cu sa ca ci ni volunu autri?
PUDDU - Certu! I va pigghiassi ca ci mmustramu..
CUNCITTINA - ( pensando a cosa dire ) ... u sai chi : ca iri sula dda banna
mi scantu, cu s chi mi spunta qualchedunu da finestra, tu si armatu... megghiu
ci vai tu...
PUDDU - Certu ragiuni hai, vaiu e tornu ( apre la porta con atteggiamenti da
poliziotto americano in azione, punta il fucile fuori dalla porta, si mette
carponi ed entra camminando a terra come i marines... )
'NZUDDA - CUNCITTINA - ( appena Puddu sparito corrono a chiudere la porta e
Cuncittina rimane a tenere chiusa la porta )
ALFIU - Carusi mei, a situazioni si fici gravi...
NEDDA - U sacciu, me patri mu dissi...picchissu chiamai o dutturi, chi dici lei
dutturi, chi facemu?
ELIO - Dico che se le cose sono al punto che mi ha descritto la signorina
Nzudda, il signor Jano non guarir se non ... diciamo...aiutato.
CUNCITTINA - E chi avissimu a fari?
ELIO - Tentare con un altro shock pi forte oppure affidarsi alle soluzioni
empiriche
ALFIU - Si spiegassi bonu...
PUDDU - ( da dietro la porta ) Auh chi fu? Picch a porta chiusa?
CUNCITTINA - ( inventando ) Nenti si spasciau a firmatura... ora a sistimamu...
PUDDU - Com a situazioni ddocu?
'NZUDDA - Tranquilla, aspetta nattimu ca pigghiamu ncacciaviti e aggiustamu a
porta...
PUDDU - Va beni.
ALFIU - Allura dutturi?
ELIO - Allora potremmo assecondare le fantasie del signor Jano, io e La
signorina Nella, potremmo presentarci come ambasciatori di pace, convincerlo a
smettere questa assurda pagliacciata, dopo vedremo di curalo come si deve..
'NZINA - ( entra dalla cucina, rimane sorpresa e sta per parlare ) Oh...
'NZUDDA - ( corre a tapparle la bocca e fa segno di tacere )
JANU - ( dalla cucina ) Chi c Nzina?
'NZINA - Nenti dissi: oh chi paci ca c!
JANU - Allura ...finisciu e vegnu
'NZINA - Va beni.
CUNCITTINA - Ma si non si cunvinci chi facemu?
ELIO - Allora bisognar affidarsi alle cure empiriche
'NZUDDA - ( speranzosa ) Cio?
ELIO - ( con aria grave fa segnale di legnate ) Gli procureremo uno shok
empirico-manuale ...
'NZUDDA - ( si frega le meni ) U diceva iu!
ELIO - Cura da continuare finch no si notano segni di miglioramento...
ALFIU - Ntantu cuminciamu de cosi chi facili, e mi dicissi na cosa dutturi,
ppi cummincillu a parrari cu sti ambasciaturi comu facemu?
NEDDA - A chissu ci pensu iu, dutturi chiamassia me patri e a Pippu, vistitivi
eleganti, non vi faciti canusciri, e tra massimu nquartu dura prisintativi a
porta..
ELIO - Ma...
NEDDA - Nenti ma, ca tempu non ci n, fora, prima ca spunta u zu Janu
ELIO - ( esce di fretta )
NEDDA - Signora lei cunnucissi nautri du minuti a so maritu ca nuatri
priparamu...
'NZINA - ( esce verso la cucina )
NEDDA - Cuncittina pronta a grapiri a porta, Nzudda rapimi ddu baullu e poi
rimetti a postu tuttu, appena arriva u zu Janu cerca na scaciuni ppi addumari a
radiu ...
'NZUDDA - Forsi u capii...
ALFIU - E iu chi fazzu?
NEDDA - Tu non fari dannu e lassa fari a mia, si non abbirsamu sta situazioni
quann ca ni maritamu? Fidati ca prima sistimamu a to patri e prima ni
sistimamu nuatri...( scompare nella cassapanca )
SCENA V^
( Janu - Puddu - Nzina - Alfiu - Cuncittina - Nzudda - Nedda )
PUDDU - Auh comu finiu? a ggiustastuvu sta firmatura?
CUNCITTINA - Si Puddu trasi ( apre )
PUDDU - Oh finalmenti, non vuleva ca succideva qualche cosa e iu non era
presenti, tuttu a postu?
'NZUDDA - Tuttu a postu
PUDDU - E ddi dui unni sunu?
ALFIU - Fora si ni eru, dici ca tornunu appena c mpocu di paci!
JANU - ( entrando seguito dalla moglie ) A paci? Non c paci senza guerra!
Prepariamoci alla bataglia finale. Se avanzo seguitemi, se indietreggio...
PUDDU - ... ni canziamu se no ni pista i pedi!
JANU - Gnuranti! ...se indietreggio ...
PUDDU - ...chi...?
JANU - ...sparatemi!
PUDDU - ( spiana ubbidiente il fucile e spara, mancando, Janu )
JANU - ( si accascia a terra credendo di essere morto ) Sugnu mortu, tu quoque
Puddu fili mi!
PUDDU - Chi dici zu Janu?
JANU - ...( debolmente ) ah...
PUDDU - ...prisidenti.. non mu dissi lei: sparatimi...
JANU - Bestia cca cuda, carnaluvari cco giummu, animali boschivu, armali di
gebbia, accuss si fa, mi sparasti e ora chi facemu? sugnu mortu...
PUDDU - ...ntantu putissimu iucari o lottu chissi sunu nummira: spaventu,
mortu ca parra...
JANU - ( mettendosi in piedi irato ) Ma ti pari u momentu..( si interrompe
meravilgiato di esser vivo ) auh...vivu sugnu..
PUDDU - ... e 23, u viri? chi fazzu i va ghiocu?
JANU - ( si avventa su Puddu ) Pezzu di cosa tinta, mi facisti pigghiari
spaventu... Menu mali ca non sa sparari!
PUDDU - Ci u dissi iu ca stu cosu non sacciu usari, a prossima vota ci iettu i
patati?
JANU - A prossima vota tammazzu chi me manu, no fazzu ora ca peccomora mi
servi... ma du patati ti tiru iu...( afferra delle patate e bersaglia Puddu
fino a quando una patata non colpisce la radio )
'NZINA - Bih a bedda radiu spasciasti...
'NZUDDA - ( prendendo loccasione al volo ) Aspittassi ca viru si funziona
ancora...( la mette in funzione e contamporaneamente col piede bussa nella
cassapanca per segnale a Nedda )
NEDDA - ( da dentro la cassapanca con la voce esegue la sigla del telegiornale)
...interrompiamo tutte le trasmissioni per una importantissima notizia: nel
corso della guerra in atto tra lo zio Jano, presidente della Patania e gli
altri agricoltori costituitisi anchessi repubbliche indipendenti, visto che la
Patania stata riconosciuta pi forte e inespugnaboli di tutte ( Jano si
compiace ) stata inviata una dilegazione di bambasciatori allo scopo di
venire a patti con lo zio Jano
JANU - ...ah...
NEDDA - ( c.s. ) ...volevamo dire: il presidente. Lo scopo delle trattative sar
quello di interrompere le ostilit...
JANU - ( alla radio ) Sicura si?
NEDDA - ( c.s. ) Megghiu di mia cu u po sapiri?
PUDDU - Certu si u dici a radiu...
JANU - E quannu arrivunu?
NEDDA - ( c.s. ) Sacunnu me su arreri a porta...
JANU - Mizzica stanu arrivannu...nhama a priparari!
NEDDA - ( c.s.) Circamu di taghialla cu ssa guerra,
JANU - Ca... viremu chi volunu e poi si ni parra...
NEDDA - ( c.s.) ...sacunnu me ha duratu assai...
JANU - Nzudda mastuti sta radiu ca mi para ca sta parrannu assai!
'NZUDDA - Subitu Prisidenti...( avvicinandosi alla cassapanca fa finta di
spegnere la radio e ne approfitta per complimentarsi con Nedda ) ..brava Nedda,
sa calau sana sana...
JANU - ( che vede la scena ) E chi fai parri ca radiu? E chi addivintasti
pazza?
'NZUDDA - No chi dici? Parrava ccu mia stissa, dissi speriamo ca tuttu finisci
beni...
JANU - E vabb videmu quannu venunu chisti e poi si ni parra...
SCENA VI^
(Janu- Puddu- Nzina- Alfiu- Cuncittina- Nzudda- Nedda- Pippu- Nittu- Elio)
ELIO - ( da fuori ) E permesso? Aprite!
JANU - Cca sunu, e abbirsativi mpocu, accuss ni facemu attruvari? Affiu,
addrizziti su cappeddu, Cuncittina, aggiustiti ssa cuffietta, Nzudda, Nzudda
sempri nfrasciamata ha essiri abbersiti, tutti e so posti e lassati parrari a
mia, Puddu aggiustiti lelmettu e vacci a grapiri.
PUDDU - ( alla porta sta per aprire, poi si gira verso Jano ) Chi fazzu ci
addumannu a parola dordini?
JANU - Rapi ti dissi, e non essiri sempri imbecilli!
PUDDU - ( apre e accoglie gli ambasciatori, vestiti di gala e con barbe e baffi
finti ) Prego accomodativi ca u prisidenti vi sta aspittannu.
JANU - Pregu, pregu assittativi. ( si siedono )
ELIO - Egregio signor jano...
JANU - Prego, presidente...
ELIO - Ha ragione, signor presidente, vede: io in qualit di capo della
ambasceria le porto il parere e le proposte delle altre repubbliche
confinanti...
JANU - ( solenne ) Sintemu chi ca volunu.
ELIO - Ecco per parlare preferiremmo essere solo tra noi, capisce che si tratta
di trattati internazionali...
JANU - Giustu dici lei, ( rivolto agli altri ) Nisciti fora tutti ca cca hama
parrari...fora tutti, itavinni nta cucina ( escono )
PUDDU - Macari iu?
JANU - Tu mettiti fora a porta e non fari passari a nuddu ( Puddu esegue )
Allura chi volunu lautri repubblichi?
ELIO - La proposta questa: intanto si sospende la guerra, poi ci sediamo
attorno a un tavolo di trattative, per decidere il tipo di rapporti tra le
varie repubbliche, in modo da realizzare una convivenza civile e serena per
tutti. Che ne dice?
JANU - Belli paroli, mi piaci, ma na cosa non capii di tutti si repubblichi ca,
modestamenti sul mio esempio, si furmaru alla fini cu ca cumanna?
ELIO - Beh ognuna si governerebbe per conto suo...
JANU - Uhmm...ci haia a pinsari ( brevissima pausa tutti ascoltano col fiato
sospeso ) ci pinsai: non mi piaci, comu capitau sta vota po capitari nautra
vota, o cumannu iu a tutti o non si ni fa nenti!
ELIO - ( guardando in facci agli altri e non sapendo che pesci perendere )
...ma vede signor ...
JANU - ( lo fulmina con gli occhi )
ELIO - ...presidente... questa non una proposta ragionevole...
JANU - E chi chi ragionevoli ca iu non haia mai putiri amministrari i me
poviri patati in santa paci? No...( si alza e comincia a passeggiare per la
stanza declamando cio che dice ) non pi possiboli continuari accoss,
nosignori cca o cumanno io o sta guerra po durari finu a nautri centanni,
anzi chi dicu?...
TUTTI - ( si guardano in faccia,mentre Jano parla confabulano e tirano fuori da
sotto le giacche i randelli, li palleggiano sulle palme dell mani pronti al
segnale di via )
JANU - ( continuando imperterrito ) Chidda de centanni gi a ficiru, facemu
ducentu accuss ni scrivunu macari ne libri di storia... Jano Sparapagghiazzo,
ricco proprietatrio terriero eroe della patata fond la Repubblica delle
patate, detta Patania, e la difese per duecento anni fino a che non divenne il
capo assoluto e tutte le altre repubbliche furono assoggettate alla sola, unica
Patania. Jano Sparapagghiazzo...
NITTU - ( interrompendolo ) Janu...
JANU - ...prisidenti prego...
PIPPU - Janu...
JANU - E ci torna: pri-si-den-ti...
ELIO - Signor presidente, avremmo da dirle il nostro parere ( si avventano su
Jano e cominciano a randellarlo: prima confusamente poi a turno, a ogni
randellata Jano si accovaccia e poi ritorna su, fino a quando non si rialza
pi, rimane flesso sui ginocchi, cammina con un po cos abbassato, accenna
qualche passo di danza russa e poi stramazza a terra )
'NZINA - CUNCITTINA - ALFIU - 'NZUDDA - ( rientrano cauti e si stringono
attorno a Jano mentre gli altrisi tolgono le barbe e baffi finti)
'NZINA - Dutturi chi fici morsi?
ELIO - Non si preoccupi signora abbiamo agito nel suo bene, fra poco si
riprender e sar meglio di prima...
JANU - ( si comincia a riprendere, si alza e barcolla come fosse ubriaco, non
completamente guarito, farfuglia ) Tradimentu, tradimentu...
CUNCITTINA - E chi ancora non ha guarutu?
'NZUDDA - Ci pensu iu( afferra uno dei randelli e assesta un colpo deciso sulla
testa di Janu )
'NZINA - Chi facisti? U mmazzi!
'NZUDDA - Stassi tranquilla signura, vaddassi dda...
JANU - ( si accascia lentamente a terra come fosse un palloncino che si
sgonfia, per un attimo tutti stanno col fiato sospeso, poi di botto Jano salta
in piedi come fosse un pupazzo a molla, accenna qualche passo da marionetta poi
si ristabilisce ... ) Dutturi, Nittu Pippu, Nzina... chi faciti tutti cc chi
festa ?
TUTTI - ( si guardano contenti in volto, sicuri che adesso guarito )
JANU - Nsumma si po sapiri chi succidiu?
'NZINA - ( abbracciandolo ) Nenti Janu...ti pozzu chiamari Janu averu?
JANU - E chi novit chissa? Chi mi vo chiamari Francisiu?
'NZINA - Janu, chi pinseri ca haiu avutu, successi ca semu tutti cuntenti.
JANU - Senti iu mi sentu mpocu di duluri di testa appoi mu spieghi con
calma...
CUNCITTINA - Pap...ti pozzu chiamari pap?
JANU - Ma u sapiti ca mi stati parennu tutti pazzi aoggi? Certu ca mi po
chiamari pap...
PIPPU - E iu u pozzu chiamari pap?
JANU - ( guardandolo un po di traverso ) chi vulissi diri?
PIPPU - Vulissi diri ca avi assai ca sugnu nnamuratu di so figghia e mi vogghiu
fari zitu ufficialmenti...
CUNCITTINA - ( prendendo con le buone il padre ) Av pap non diri di no...
JANU - E va beni... ma appoi con calma mhata spiegari tanti cosi, e accuss me
figghia si fici zita, chi ghiurnata...
PIPPU - CUNCITTINA - ( si pigliano a braccetto e si mostrano felici )
ALFIU - ( correndo verso la cassapanca ) A propositu di ziti...
NEDDA - ( da dentro la cassapanca ) Auh comu finiu? Mi vuliti nesciri di cca
intra?
JANU - E chi a radiu addumau sula?
ALFIU - No pap e Nedda a me zita...
JANU - Macari tu si zitu? E chi a teni ammucciata nto baullu? Falla nesciri,
ma pi daveru mi sta parennu na casa di pazzi...
NEDDA - Zu Janu mha scusari si mi vida nesciri di cca intra ma appena ci u
spigamu viri ca non haiu fattu nenti di mali...
ALFIU - Anzi, pap a Nedda ci hama diri grazi ca misa dda intra..
JANU - Mi staiu cunvincennu ca hama a stari na para duri assittati a
spiegarimi chi sta capitannu ca ci su troppu cosi ca non capisciu...
NITTU - Comunqui zu Janu ppi quantu mi riguarda nenti in cuntrariu si i carusi
si volunu fari ziti, ppi mia va beni...
JANU - E si va bonu ppi tia va bonu macari ppi mia...
ALFIU - Grazi pap...
NEDDA - Grazi pap...
JANU - Sintiti iu haiu bisognu di capiri chi succidiu, ma prima si marricordu
hava fari un sirvizzeddu ncampagna, unn Puddu ca ci mannu a iddu?
'NZUDDA - Doocu a fora avissa a essiri, ci u chiamu?
JANU - No ci vaiu iu stissu ( si avvia , apre la porta ma si trova davanti il
fucile di Puddu spianato, fa un salto indietro spaventato )
PUDDU - Parola dordini se no non si nesci!
JANU - Puddu iu sugnu chi fa non mi canusci
PUDDU - Certu ca u canusciu ma lei mi dissi di non fari passari a nuddu...
parola dordini
JANU - E veni cca ca ta dicu a parola dordini
PUDDU - ( si avvicina cauto )
JANU - Veni ca ta dicu nta ricchi, prima ca a sentunu tutti
PUDDU - ( avvicina lorecchio a Jano )
JANU - ( assesta un tremendo schiaffo a Puddu che comincia a girare per la
stanza ) E chi su sti cosi nta me casa? A scupetta ncoddu, u sculapasta nta
testa, e caddivintasti mbecilli completu
PUDDU - ( continua a girare )
JANU - ...e statti fermu nminutu ( lo agguanta, lo rimette in sesto ) Mu vo
diri ora chi ca stavi facennu?
PUDDU - ( parla in italiano perfetto e con aria da intellettuale ) Non saprei
come esprimere i miei sentimenti, signor Jano, mi ritrovo qui in queste vesti
che non mi sono per niente congeniali e non saprei nemmeno dare una spiegazione
plausibile di tutto ci, la prego di volermi scusare e le prometto che appena
ci avr capito qualche cosa le dar le pi ampie spiegazioni.
JANU - ( sgranando gli occhi, verso il pubblico ) Possibili ca un tumbuluni
sulu potti fari tuttu stu beni, tuttu nta na vota spirtiu... Ma possibili ca
na mala iangata fa tuttu seffettu?
'NZUDDA - Possibli, possibili
TUTTI - Possibili, possibilissimu...
JANU - Staiu capennu ca c qualcosa ca non haia caputu, u sapiti chi vi dicu?
Chiudemu sta pezza ddocu avanti e spiegatimi tutti cosi dalliniziu...
S I P A R I O
F I N E
- Questo copione è stato visto: